I. S. Sodiqov avtomobil yo‘llarining transport-ekspluatatsion ko‘rsatkichlari toshkent

Transport vositalarining og‘irliklarni nazorat qilish tizimi yordamida avtomobil yo‘llarining saqlanishini ta’minlash

Turli mamlakatlarda ATV ning og‗irlik parametrlarida cheklovlar darajasi, birinchi navbatda, yo‗l tarmog‗ining holati va mamlakatning iqtisodiy rivojlanish darajasi bilan belgilanadi, bu esa avtomobil transportidan olinadigan foyda va avtomobil yo‗llarini qurish, ta‘mirlash va rekonstruksiya qilish harajatlarining maqbul nisbatlarini ta‘minlaydi.
1960da sovet Ittifoqida GOST 9314-59 "Avtomobillar va avtopoezdlar joriy etildi va ishladi. Standartlashtirilgan og‗irlik parametrlari va o‗lchamlari": avtomobil sanoati tomonidan ishlab chiqarilgan va avtomobil yo‗llarida ishlatiladigan ATV ning to‗liq massasi, o‗qqa tushadigan yuklari va o‗lchamlari. Ushbu standart avtomobil sanoati, avtomobil transporti va yo‗l xo‗jaligi tarmoqlari uchun majburiydir, bu esa 15 yil davomida mamlakat avtomobil yo‗llari tarmog‗ini yo‗q qilishdan va yaxshilashdan saqlab qolish imkonini berdi.
1975da standartning amal qilishini to‗xtatib turish va 1979da to‗liq bekor qilish yo‗l xo‗jaligi va transportda mavjud muvozanatning buzilishiga olib keldi, ATSni loyihalashtirish me‘yorlari va yo‗llarning holatiga mos kelmaydigan massa va o‗qqa tushadigan yuklarni chiqarish va ekspluatatsiya qilish. YUqori massa va o‗qqa tushadigan yuklarga ega bo‗lgan yangi turdagi avtomobillarning paygacha bo‗lishi mamlakat avtomobil yo‗llarini erta buzilishning eng muhim sabablaridan biri bo‗ldi.
1996gacha ruxsat etilgan o‗qqa tushadigan yuklar va ATS massalari SNIP 2.05.02-85 "avtomobil yo‗llari", SNIP 2.05.03-84* "ko‗priklar va quvurlar", VSN 46-83 va VSN 24-88 tomonidan igacharaviy hujjatlar va yuk tashuvchilari uchun avtomobil transportida majburiy xususiyatga ega bo‗lmagan tartibga solingan. SHunday qilib, 1975 yildan boshlab, umumiy foydalanishdagi avtomobil yo‗llarida to‗siqsiz foydalaniladigan ATV ruxsat etilgan parametrlarining qiymatlarini belgilovchi va yo‗l harakati xavfsizligi va yo‗llarning xavfsizligini ta‘minlaydigan har qanday normativ-huquqiy yoki igacharalararo hujjat yo‗q edi.
8.1-jadvalda taqqoslash uchun dunyoning turli mamlakatlarida faoliyat yuritadigan ATV ning vazn parametrlarining cheklovlari haqida ma‘lumdan berilgan.
Yevropa MDH va Boltiqbo‗yi davlatlarida ATV vazn parametrlarining milliy cheklovlari
8.1-jadval