I. S. Sodiqov avtomobil yo‘llarining transport-ekspluatatsion ko‘rsatkichlari toshkent

Harakat sharoitini avtomobillarning manzilga etib borish integral imkoniyati orqali baholash

Avtomobillarning manzilga etib borish integral imkoniyatini ta‘minlash uchun integral imkoniyat minimal kafolati ta‘minlanmagan hududlarni aniqlash zarur bo‗ladi. Quyida avtomobil yo‗llari holatini va yo‗l tarmog‗ining zichligini xisobga olgan holda, avtomobillarning manzilga etib borish integral imkoniyatini baholash uslubi ishlab chiqildi. Uslubning o‗ziga xos jihati hudud yo‗l tarmog‗ining ishonchliligini va transport–foydalanish sifatlarini baholaydi.
Avtomobillarning manzilga etib borish integral imkoniyati (MEBII) soatda o‗lchanadi va aholi soni, salmog‗i, zichligi, aholi yashash joylarining joylashuv o‗rni, shu bilan birga transport oqimi va yo‗llar holatini hisobga olgan holda hududning har qanday nuqtasidan boshqa bir to‗g‗ri kelgan nuqtasiga etib borish imkoniyatini baholaydi. Manzilga etib borish integral imkoniyati yo‗l tarmog‗i ishining ishonchliligi ko‗rsatkichini aynan o‗xshashi hisoblanadi. Ishonchlilik texnik nazariyasi doirasida manzilga etib borish integral imkoniyati hududning to‗g‗ri kelgan nuqtasiga belgilangan tezlikda etib borish ehtimolligini ifodalaydi.
Uslubni sinash va yo‗l tarmog‗ining transport–foydalanish sifatlarini baholash uchun Toshkent viloyatida avtomobillarning manzilga etib borish integral imkoniyatini aniqladik. Manzilga etib borish integral imkoniyatini aniqlash uchun viloyat hududidan 20 ta aholi yashash joyi tanlab olindi. Har qaysi aholi yashash joyi salmog‗dorligi va aholi salmog‗i aniqlandi. Aholi yashash joyi oralig‗idagi masofaning eng qisqa yo‗nalish varianti asosida har qaysi yo‗nalish uchun maksimal harakat tezligi aniqlandi. Hisoblashlar natijalari bo‗yicha grafik qurildi va manzilga etib borish integral imkoniyati darajalari chegarasi aniqlandi (7.16- rasm).

7.15-rasm. Manzilga yetib borish integral imkoniyati chegaralari Grafik bo‗yicha MYBII darajasi quyidagi chegaralarga bo‗linadi:

• 
  MYBII 0,5 soatgacha;
  
• 
  MYBII 0,5 dan 1,0 soatgacha;
  
• 
  MYBII 1,0 dan 1,5 soatgacha;
  
• 
  MYBII 1,5 dan 2,0 soatgacha;
  
• 
  MYBII 2,0 soatdan ko‗p.
  

Toshkent viloyati hududida manzilga etib borish integral imkoniyatini aniqlash jadvali
7.6-jadval