I. S. Sodiqov avtomobil yo‘llarining transport-ekspluatatsion ko‘rsatkichlari toshkent

M 2M
(6.32)

bu erda –yo‗lning nisbatan avariyasining muhim ko‗rsatkichi, avariya/1 mln.avt/km; –85% xavfsizlik, baxtsiz hodisa/1 mln. avt–km da avariya ko‗rsatkichi; m–yo‗l segmentidagi transport hajmi, mln. avt–km; k–doimiy, uning qiymati natijalarning ishonchliligiga ta‘sir qiladi. K = 1,0 bilan siz natijalarning etarli ishonchliligini olishingiz mumkin.

Hisob–kitoblar natijalariga ko‗ra (6.6-jadval.) favqulodda vaziyatni baholash uchun jadval tuzildi (6.6-rasm.).

Yo‗lning nisbiy halokatlilik ko‗rsatkichi
6,6-jadval

Yo‗lning nisbiy halokatlilik ko‗rsatkichi	Harakat jadalligi, N(avt/sut)
	500	1000	2000	3000	4000	5000	6000	7000	8000
	0,43	0,35	0,43	0,50	0,52	0,56	0,60	0,67	0,70
	1,66	1,06	0,91	0,89	0,86	0,86	0,88	0,94	1,05

Baholash mezonlari yo‗llarda qo‗llaniladigan ishonchlilikning talab qilinadigan darajasini hisobga oladi.

6.6-rasm. Yo‗lning nisbiy halokatliligini baholash grafigi
Yo‗l harakati xavfsizligi bo‗yicha avtomobil yo‗llari uchastkalarining yo‗l sharoitlarini baholash metodikasi shu tariqa harakat xavfsizligini baholash metodikasi quyidagi vazifalarni hal etishga imkon beradi:

• 
  yuqori avariya sodir bo‗lgan joylarni aniqlash;
  
• 
  tez–tez yuzaga keladigan sabablarni aniqlash va tahlil qilish;
  
• 
  YTH sabablarini bartaraf etish uchun qabul qilingan eng samarali muqobil tadbirlarni tanlash;
  
• 
  yuqori avariya sodir bo‗lgan uchastkalarni tugatish tartibini aniqlash.
  

Bularning barchasidan kelib chiqqan holda, ikki yo‗lli yo‗llarning distillash uchastkalarida harakat xavfsizligini baholash quyidagi tartibda amalga oshirilishi tavsiya etiladi:

• 
  harakatning intensivligi, yo‗lning kengligi va yo‗l yoqasining birgalikdagi ta‘siridan nisbatan avariya koeffitsientini aniqlash,
  
  • 
    harakat tezligini hisobga olgan holda rejadagi egri radiuslariga qarab nisbiy avariya koeffitsientining ortishi miqdorini aniqlash–Ag,
    
  • 
    A_s(pl) rejasida cheklangan ko‗rinishga va uzunlamasına profilda cheklangan ko‗rinishga qarab, nisbatan avariya koeffitsientining ortishi miqdorini aniqlash– ^As(pr)^;
    
  • 
    rejadagi egri radiuslariga qarab, nisbatan avariya koeffitsientlarining oshishi
    

qiymatlarini solishtirish– A_s(pl) rejasida va profilda – A_s(pr) ularning birgalikdagi ta‘sir doiralarida, ularning eng kattasi –Amax tomonidan belgilanadi,

• 
  transport oqimining tarkibiga (sekin harakatlanadigan transport vositalarining foiziga) qarab, nisbatan avariya koeffitsientining ortishi miqdorini aniqlash–Ar,
  
• 
  uning uzunligiga qarab, uzunlamasına yamoqqa qarab nisbiy avariya koeffitsientining ortishi miqdorini aniqlash–Ai;
  
• 
  nisbiy avariyaning yakuniy koeffitsientini aniqlash–Aitog, harakatning intensivligi, yo‗lning kengligi va yo‗l yoqasining umumiy ta‘siridan nisbiy avariya koeffitsientini umumlashtirish, qiymat
  

rejadagi egri radiusiga, rejadagi ko‗rinish masofalariga va profildagi – A_max (A_g, A_s(pl) dan) va A_s(pr) dan ) oqim – A_r tarkibi va uzunlamasına qiyalik – A ga qarab, nisbiy avariya koeffitsientining maksimal oshishi, yo‗lning har bir qismi uchun:
A_itog=A+A_max+A_p+A_i ; (6.33)

• 
  nisbatan avariyaning yakuniy koeffitsientiga muvofiq yo‗l uchastkalari harakati xavfsizligini baholash–Aitog mezonlarga muvofiq amalga oshiriladi (FIG.5.6):.
  

A_{itog bez….} xavfsiz hudud A_{kr itog bez} kam xavfli hudud A_itog< A_kr… xavfli hudud
bu erda A_bez va A_kr xavfsiz va xavfli zonalarning nisbatan avariyaviy koeffitsientlarining chegara qiymatlari, baxtsiz hodisa/1 million avt–km.

111