I. R. Asqarov, N. Х. Тo‘хтaboyev, K. G‘. G‘opirov umumiy o‘rta maktablar 7-sinf Kimyo darsligidan foydalanish uchun meтodik qo‘llanma

Yechish.

1) Vodorodni kislorod bilan o‘zaro ta’sirlashuv reaksiyasi tenglamasini yozamiz.

2H₂ + O₂ = 2H₂O
2 mol vodorodga 1 mol kislorod qoldiqsiz reaksiyaga kirishishi reaksiya tenglamasidan ma’lum bo‘ldi.

2 mol vodorod 44,8 l; 1 mol kislorod 22,4 l hajmni egallaydi

Eng kichik hajmiy nisbatlar

44,8:22,4=2

22,4:22,4=1

Demak, vodorod bilan kislorodning qoldiqsiz reaksiyaga kirishishi uchun eng kichik butun sondagi hajmiy nisbatlari 2:1 ekan. Ya’ni 2 l vodorod bilan 1 l kislorod qoldiqsiz reaksiyaga kirishadi.

2) 10 l vodorod bilan reaksiyaga kirishadigan kislorod hajmini topamiz.
2 l vodorod bilan 1 l kislorod reaksiyaga kirishsa

10 l vodorod bilan X l kislorod reaksiyaga kirishadi

X=5 l

Javob: 2:1; 5 l O₂

3. Vodorod ftoridning zichligini va vodorodga nisbatan zichligini hisoblang.

Yechish.

1. 
   HF ning zichligini topamiz
   

1 mol HF molyar massasi 20 g, molyar hajmi 22,4 l

gl

2. 
   HF ning H₂ ga nisbatan zichligini topamiz.
   

O‘quvchilar tomonidan o‘rganilgan mavzular yuzasidan olingan bilim, ko‘nikma va malaklarni o‘zlashtirganlik darajasini aniqlash uchun dars yakunida 15-20 minutga mo‘ljallangan test savollari yechilishi ham mumkin.

Тest savollari.

1. 
   Alyuminiy xlorid kislotasi bilan reaksiyaga kirishganda vadorod gazi va alyuminiy xlorid hosil qiladi. Ushbu reaksiya tenglamasidagi koeffitsiyentlar yig‘indisi nechaga teng?
   

A) 2; B) 6; C) 8; D) 3; E) 13;

2. 
   3,25 g rux sulfat kislotasida eritilganda n.sh.da qancha litr vodorod ajralib chiqadi?
   

A) 1,12; B) 2,24; C) 3,36; D) 11,2; E) 22,4;

3. 
   Vodorodni quyida ko‘rsatilgan qaysi usullar bilan olish mumkin?
   

1. 
   Suvni qizdirib;
   
2. 
   Suvni elektroliz qilib;
   
3. 
   Suvga natriy metali ta’sir ettirib;
   
4. 
   Ruxni xlorid kislotasiga ta’sir ettirib;
   
5. 
   B, C, D da ko‘rsatilgan usullar bilan;
   

4. 
   Тabiiy metanni CH₄ vodorodga nisbatan zichligini toping.
   

A) 8; B) 12; C) 16; D) 22,4; E) 4;

5. 
   Vodorodni massa ulushi quyidagi birikmalarning qaysi birida ko‘p?
   

A) H₂O; B) NH₃; C) CH₄; D) H₂S; E) H₂O₂;
Uyga vazifa:

1. 
   Darslikdan III bob yakunidagi masala yechish usullarini o‘zlashtirish.
   
2. 
   Mustaqil yechish uchun masalalarni yechish.
   
3. 
   Тest savollarini yechish.
   
4. 
   Keyingi mavzuga tayyorgarlik ko‘rish.