I bob. Sifatning ma’noviy turlari talqini

Xusussiyat bildiruvchi sifat narsa yoki mavjudotning xarakter-xususiyatini ifodalashda ko’p qo’llanadi: yoqimtoy, badjahl, muloyim, dilkash, yaxshi, yomon, loqayd kabi. Xarakter-xususiyat ijobiy yoki salbiy bo’lishi mumkin.
Holat bildiruvchi sifat narsa/mavjudotning holat yoki vaziyatini turg’un belgi sifatida ifodalaydi. Holat bildiruvchi sifat o’z o’rnida yana ichki guruhlarga bo’linadi:

1. 
   Tabiiy holat bildiruvchi sifat: go’zal, mo’min, o’ktam, cho’loq, bukri;
   
2. 
   Jismoniy holat bildiruvchi sifat: bardam, baquvvat, tetik, yosh;
   
3. 
   Ruhiy holat bildiruvchi sifat: xafa, g’amgin, ma’yus, xursand, shod;
   
4. 
   Iqtisodiy holat bildiruvchi sifat: boy, badavlat, kambag’al, nochor;
   
5. 
   Harorat bildiruvchi sifat: iliq, salqin, sovuq, issiq;
   
6. 
   Tozalik bildiruvchi sifat: toza, ozoda, kir, musaffo, isqirt;
   
7. 
   Eskilik, yangilik bildiruvchi sifat: yangi, eski, ko’hna, juldur;
   
8. 
   Ho’l-quruqlik holatini bildiruvchi sifat: ho’l, quruq, nam, namxush;
   
9. 
   Tinch va notinch holatni bildiruvchi sifat: tinch, jim, jimjit, sokin, osuda, osoyishta, bezovta;
   
10. 
    Yetilganlik holatini bildiruvchi: xom, pishiq, g’o’r, puxta;
    

Shakl bildiruvchi sifat. Bu turdagi sifat narsa/predmetning tashqi ko’rinishini ifodalaydi: novcha, yassi, uzunchoq, dumaloq, yapaloq, aylana;
Rang-tus bildiruvchi sifat: oq, qora, qizil, pushti, sariq, zangor;
Maza-ta’m bildiruvchi sifat: shirin, achchiq, nordon, taxir, sho’r;
Hid bildiruvchi sifat: xushbo’y, badbo’y, qo’lansa;
O’chov bildiruvchi sifat: keng, tor, uzun, yaqin, katta, og’ir;
O’rin bildiruvchi sifat: ichki, tashqi, devoriy, qishloqi;
Payt bildiruvchi sifat: kuzgi, yozgi, qishki, chillakli, ertapishar.
Sayfullayeva sifatning ma’no turlarini shunday tasniflagan bo’lsa, M.Sodiqova oʻzbek tilidagi sifatlarni semantik ma’nosi jihatidan 9 turga ajratadi:
1)xarakter-xususiyat, xossa va qimmat bildiruvchi sifatlar;
2) Holat bildiruvchi sifatlar;
3)Rang-tus bildiruvchi sifatlar;
4)Shakl ko’rinish bildiruvchi sifatlar;
5)Hajm-o’lchov-masofa bildiruvchi sifatlar;
6)Maza-ta’m bildiruvchi sifatlar;
7)Hid bildiruvchi sifatlar;
8)Vazn-og’irlik bildiruvchi sifatlar;
9)O’rin va paytga munosabat bildiruvchi sifatlar.