I bob. Nara davri boshqaruvi

3.3. Yozma manbalarning boshqa turlari
“Sinsen syou dziroku” (“Yangi tuzilgan ajdodlar yozuvlari”). Ushbu yodgorlik 815-yilda tuzilgan nasabnomalar ro‘yxatidir. Ularga 1182 xonadonlik o‘zlarining ota-bobolarini (afsonaviy va tarixiy) Kinay mintaqasidan ko‘rsatgan holda kiritilgan. Bu o‘sha davr hukmron sinfining asosi deb hisoblanishi mumkin. Sinsen syou dziroku uchun so‘zboshida shunday deyilgan: “Syou hou (749-757) yillarida vaqti-vaqti bilan farmonlar chiqarilib, ularga qayta ko‘chib kelgan xonadonlarning istaklariga binoan familiyalar olishlari mumkin edi”. Shunday qilib, ularning familiyalari eski yapon familiyalari bilan bir xil iyerogliflarda yozilgan. Immigrantlar va yaponlarning ismlarini ajratish qiyin bo‘lgan, quyi tabaqadagilar ularni aristokratlarning avlodlariga mansub deb ta’kidlay boshladilar va Koreyadan kelgan muhojirlar ularni yapon xudolaridan kelib chiqqan deb da’vo qilishgan. ³⁶ Shunday qilib, nasabnomalar ro‘yxatining maqsadi zamonaviy ijtimoiy tuzilmani afsona va muqaddas nasabga muvofiqlashtirish bo‘lgan. Shu munosabat bilan xonadonliklar quyidagi toifalar bo‘yicha ro‘yxatga kiritilgan: 1) imperatorlarning avlodlari; 2)samoviy xudolar; 3) samoviy xudolarning farzandlari va nabiralari avlodlari; 4) yerdagi xudolarning avlodlari; 5) Koreya va Xitoydan yuborilgan avlodlari.
“Sinsen syou dziroku” - bu tarixiy va madaniy ma’lumotlarning nihoyatda qimmatli manbayi bo‘lib, qazish vositasi, xususan, Yaponiya jamiyatining yuqori qatlamida o‘z-o‘zini germistizatsiya jarayonlari qanday o‘tganini baholashga imkon beradi.
“Gangou dzi garan engi”. Yodgorlikning to‘liq nomi “Gangou dzi garan engi narabi-ni ruki sidzaityo” (“Gangou dzi ibodatxonasi yozuvi va unga tegishli xazinalar to‘g‘risida yozuvlar”) deyiladi. Matn nihoyat VIII asrning birinchi yarmida va undan biroz oldinroq shakllana boshlagan. Ushbu yodgorlik Buddaviylik ibodatxonasi tarixining dastlabki namunasi hisoblangan. Keyinchalik esa juda mashhur bo‘lib ketgan. Yaponiyada buddizmning tarqalishi va ma’badning tashkil etilishi va uning rivojlanishi bilan bog‘liq holatlar to‘g‘risidagi ma’lumotlar Yaponiyada buddizm tarixi haqidagi manbaning rasmiy davlat an’analariga ma’lum darajada muqobil bo‘lib xizmat qiladi. Ko‘rsatkich shundan iboratki, buddizm (Sinto emas) yozma axborot uzatishga yo‘naltirilgan bo‘lib, sof davlat tuzilmalaridan tashqari, tez hosil bo‘ladigan hayotning ikkinchi asosiy markaziga aylanib borgan.
“Nihon ryouiki”. Buddistlarning bashoratlari, afsonalari va hayoti to‘plami “Nihon ryouiki” (to‘liq nomi “Nihonkoku genpou dzen-aku ryou iki”) Yaponiya mamlakatlarida sodir bo‘lgan yaxshi va yomon ishlar uchun, monarx rohib tomonidan tuzilgan.³⁷VIII-IX asrlar chet ellarda Kyou kai nomli Yakusidzi ibodatxonasi bukkyo janriga mansub: setsuwa bungaku (“Buddizm og‘zaki hikoyalar adabiyoti”) ga murojaat qilgan. O‘rta asrlarda ushbu janr juda mashhurlikka erishgan. “Nihon ryou iki” hikoyalari buddizmning milliy darajada o‘rnatilishi qanday kechayotganini kuzatish orqali ko‘plab tarixlarni va qadimgi yaponlarning hayoti tafsilotlarini aks ettirgan.