II BOB YUZASIDAN XULOSA
Depressiyani davolashda dori-darmolar va psixoterapevtik suhbatlar qo‘llaniladi. Bu ikkala davolash usuli birgalikda olib borilsa, samarasi yuqori bo‘ladi. Dorilar bilan davolashdan oldin o‘tkazilgan psixoterapiya davolanish jarayonini yengillashtirsa, undan so‘ng o‘tkazilgan psixoterapiya esa depressiya qaytalanishining oldini oladi. Bugungi kunda depressiyani davolash jarayonida qo‘llaniladigan psixoterapevtik usullar juda ko‘p bo‘lib, ularning ba’zilari haqida to‘xtalib o‘tamiz.
Depressiya negizida ichki ziddiyatlar yig‘indisi yotadi: shaxs bir tomondan birovlarga qaram bo‘lishni xohlamaydi, ikkinchi tomondan boshqalar uni e’tirof etishini, qo‘llab-quvvatlashini istaydi. Albatta, ushbu bir-biriga zid holatlar doimiy qoniqmaslik hissini yuzaga keltiradi, ya’ni boshqalarga nisbatan qahr-g‘azab va xafagarchilik shaxsning ichki dunyosini qamrab oladi. Depressiyada hulq-atvor buzilishlari juda ko‘p uchraydi. Bular – o‘z joniga qasd qilishga intilish, biror-bir faoliyatga qiziqmaslik, kamharakatchanlik, uydan chiqmay yotaverish, yolg‘izlikka intilish, birovlar bilan muloqotdan qochish, ichkilikka yoki turli farmakologik dorilarga ruju qo’yish. Depressiyada xotira va fikrlash jarayoni buzilishlari ko‘p uchraydi. Parishonxotirlik, xotira pasayishi, ayniqsa eslab qolishning buzilishi juda ko‘p kuzatiladi. Fikrlar karaxtligi – depressiyaning asosiy belgilaridan biridir. Depressiya odatda kuchli, maqsadga intiluvchan, biroq hissiyotga beriluvchan odamlarda ko‘p uchraydi. Ularning depressiyaga tushishdan oldingi hayoti o‘rganilganda, quyidagi xususiyatlar aniqlangan: depressiyaga uchragan shaxslarning o‘ziga xos dunyoqarashi bo‘ladi, ular atrofdagi voqealarni o‘z dunyoqarashidan kelib chiqqan holda tahlil qiladigan va hissiyotga beriluvchan shaxslardir.
XULOSA
Hissiyotlarga e’tibor qarating. Biror narsa qilayotganda imkon qadar ko‘proq his-tuyg‘u a’zolarini ishga solishga harakat qiling. Masalan, uyni tozalayotganda tozalash vositasining hidiga, suvning haroratiga, changyutgichning ovoziga e’tibor bering. Agar siz ko‘chada yursangiz, shamolning esishini, mushaklarning ishlashini his qiling, gullarning hidiga, tovushlar va diqqatga sazovor joylarga e’tibor bering.
Nafas olishga e’tibor qarating. Nafasni shoshmasdan, sekin oling, havoni o‘pkangizda bir necha soniya ushlab turing. So‘ngra sekin nafas chiqaring. Buni 10 marta takrorlang.
Vaqti-vaqti bilan hayolingizga boshqa fikrlar keladi, ular sizni chalg‘itadi, bu tabiiy hol. O‘zingizni tanqid qilib, qiynamang. Chalg‘ib ketayotganingizni sezganingizda, yana hozirgi vaqtga qaytishga harakat qiling. Vaqt o‘tishi bilan bu yanada osonroq bo‘lib qoladi.
Ko’pincha depressiya deb ataladigan depressiv buzilish murakkab holat. Bu g’amgin bo’lishdan yoki shunchaki qiyin davrni boshdan kechirgandan ko’ra murakkabroq. Depressiya – bu omillar kombinatsiyasi ta’sirida bo’lgan va jiddiy qabul qilinishi kerak bo’lgan haqiqiy ruhiy kasallik. To’g’ri tarkibiy qismlar kimdir uchun birlashganda, depressiya alomatlari boshlanadi va davolanmasa, halokatli bo’lishi mumkin.
Tug’ruqdan keyingi depressiya odatda homiladorlik paytida yoki undan keyin tashxis qo’yiladigan keng tarqalgan va potentsial jiddiy kasallikdir. Amerika akusherlik va ginekologlar kolleji (ACOG) ma’lumotlariga ko’ra, «depressiya homiladorlikning odatiy asoratidir va agar u tan olinmasa va davolanmasa, halokatli oqibatlarga olib kelishi mumkin. 1 .
Depressiya davrida odamlarda kunlar, haftalar yoki oylar davom etishi mumkin bo’lgan qayg’u, uyqusizlik yoki energiya etishmasligi his qilinadi. Odamlar uxlash, ovqatlanish yoki gigiena tartibini o’zgartirishi mumkin va do’stlari bilan uchrashishni yoki ishga ketishni to’xtatishi mumkin. Bundan tashqari, ular ilgari sevimli mashg’ulotlari kabi zavqlanadigan narsalar bilan qiziqmasligini ham sezishi mumkin. Tug’ruqdan keyingi depressiya bilan og’rigan insonlar, shuningdek, o’z chaqalog’i haqida o’zlarini uzoq his qilishlari, ularga g’amxo’rlik qilish qobiliyatiga shubha qilishlari va o’zlariga yoki chaqalog’iga zarar etkazish kabi qayg’uli fikrlar va his -tuyg’ularni boshdan kechirishlari mumkin. .
Ba’zida, depressiya davrini boshdan kechirayotganlar o’zlarini umidsiz his qilishlari mumkin yoki hayot endi yashashga arzimaydi, bu o’z joniga qasd qilish fikrlari bilan kelishi mumkin. Bunday kasallikka chalingan odamlarda o’z joniga qasd qilish haqidagi fikrlarga e’tibor qaratish lozim. O’z joniga qasd qilish haqida ko’proq ma’lumot olish uchun bu erga tashrif buyurishingiz mumkin o’z joniga qasd qilish sahifasi .
Ehtimol, siz ruhiy tushkunlikka tushgan odamni bilasiz, chunki bu holat tez -tez uchrab turadi. AQSh aholisining 7% dan ortig’i o’tgan yili kamida bitta katta depressiya epizodini boshidan kechirdi 4 . Depressiya belgilari va alomatlarini tan olish, hayotingizda bu kasallikka chalinganlarni qo’llab -quvvatlashga imkon beradi. Siz depressiyani o’zingiz boshdan kechirayotgan bo’lishingiz mumkin, yoki kimnidir bilasiz. Qanday bo’lmasin, yordam mavjud.
Do'stlaringiz bilan baham: |