I bob. Biografik metodning nazariy muammolari va adabiy portret

Mavzuning o„rganilganlik darajasi.
Adabiyot tarixiga, xususan, yozuvchi 
biografiyasiga mafkuraviy yondoshuv qanday salbiy oqibatlarga olib kelganini 
Abdulla Qahhor hayoti va ijodining o„rganilishida kuzatishimiz mumkin. Xususan, 
I.Borolina, V.Smirnova, H.Abdusamatov kabi tanqidchilar yozuvchi hayoti va 
ijodini, asosan, zamon mafkurasi talab etgan ruhda talqin etdi. Yozuvchi hayoti va 
ijodiga oid ilmiy-tanqidiy maqolalarda ham biografik ma‟lumotlar ko„plab 
keltirilgan. Shuningdek, Abdulla Qahhor ijodi bo„yicha yozilgan nomzodlik va 
doktorlik dissertatsiyalarida ham biografik ma‟lumotlar ko„p uchraydi.
Muhammad Yusuf haqida ko„plab tatqiqotlar amalga oshirilgan bo„lib ular 
mazmunan shoirning ijtimoiy, siyosiy faoliyati, boy adabiy merosining tahliliga 
bag„ishlangan. Shoir haqida Naim Karimov, Umarali Normatov, To„lqin 
Nurmuhammad, M Jo„rayeva, B.Mirkamolova, D.M. Shodiyeva va boshqa bir 
qator ijodkorlarning ilmiy maqolalari chop ettirilgan va hozirgacha davom etib 
kelmoqda. Muhammad Yusuf hayoti bo„yicha, avvalo, rafiqasi Nazira as-Salom, 
zamondoshlari tomonidan yozilgan esdaliklar, hamda shoir Shukur Qurbonning 
“Muhammad Yusuf saboqlari” va yana ko„plab maqola va dissertatsiyalarni misol 
qilib ko„rsatish mumkin. 

---

4 
Tadqiqotning maqsad va vazifalari.
O„zbek adabiyotshunosligida ijodkor 
biografiyasini yaratishning mavjud muammolarini, xususan, sho„ro davrida ijod 
qilgan Abdulla Qahhor hamda mustaqillik davrining eng zo„r shoirlaridan biri 
Muhammad Yusuf tarjimayi holi va u bilan aloqador muammolarni o„rganish 
hamda 
yozuvchi 
ijodini 
o„rganishda biografik metodning ahamiyatini 
o„quvchilarga metodik jihatdan yondashgan holda yosh davrlariga moslab 
tushuntirish. Tarjimai hol va u bilan aloqador muammoli jihatlar – biografik 
metodning o„zbek adabiyotshunosligida qo„llanishini nazariy va amaliy jihatlardan 
tadqiq etish zaruriyatini tug„dirdi. Sobiq sho„ro zamoni adabiyotshunosligida bu 
masalada yo„l qo„yilgan soxtaliklarni aniqlash maqsadida bir qancha juz‟iy 
masalalarni hal etish vazifasini ham o„z oldimizga qo„ydik: 
• Adabiyotshunoslikda ilmiy biografiya yaratish tarixi va uning mavjud 
muammolarini o„rganish; 
• Ta‟lim darsliklarida biografik metodga oid asarlarning o„rganilishi va 
ularning ahamiyatini yoritishning asosiy jihatlari; 
• Yangi o„rganilgan ma‟lumotlar va tahlillar asosida tanlangan obyektlar 
(Abdulla Qahhor, Muhammad Yusuf) biografiyasini ilmiy o„rganish.