I-bоb. Axborot tizimlari 1 Axborot tizimlari tushunchasi

 
1-
 
bob bo’yicha xulosalar 
 
Hozirgi vaqtda turli maqsadlarga mo’ljallangan ko’plab axborot-ma’lumot 
tizimlari muvaffaqiyatli ishlab turibdi, ular foydalanuvchilarning axborot so’rovlarini 
qondirish uchun ynaltirilgan. Bunday tizimlarning o’ziga xos xususiyati shundaki, 
ularda so’rovga muvofiq ravishda topilgan axborotdan aynan shu tizimning doirasida 
bevosita foydalanilmaydi, balki foydalanuvchiga beriladi, u olingan axborotdan o’ziga 
zarur istalgan maqsadlarda foydalanadi. Boshqaruv tizimlari turli-tuman boshqaruv va 
texnik-iqtisodiy masalalarni hal qilish uchun mo’ljallangan. Odatda bu tizimlar 
korxonalar, tashkilotlar, tarmoqlar (masalan, kasalxonalar, avtomatlashgan omborlar, 
moddiy-texnika ta’minoti va zahira qismlarini boshqarish, kadrlarni hisobga olish va 
buxgalteriya hisobining axborot tizimlari) avtomatlashtirilgan boshqaruv tizimlari 
(ABT) doirasida ishlaydi. 
Tizim
- bu o’zaro bog’liq va yagona maqsadga erishish uchun ma’lum qoida 
asosida o’zaro munosabatda bo’ladigan elementlar tplamidir. Bu elementlar tplami 
oddiy elementlar yig’indisidangina iborat blmay, har bir element ham o’z navbatida 
tizim bo’lishi mumkin.

---

Tizimning xususiyatlari quyidagilar sanaladi: elementlar murakkabligi, 
maqsadga qaratilganligi, turli-tumanligi hamda ular tabiati, tarkiblashganligi, 
blinishligidir.
Tashkiliy tizim
– boshqarish, shuningdek, tashkiliy tuzilma, maqsadlar, 
boshqarish samaradorligi va xodimlarni rag’batlantirish qoidalari mezonlari uchun 
foydalanadigan, xodimlarning yurish-turishi va texnik vositalarning ishlatilish tartibini 
belgilovchi qoidalar yig’indisidir.
Boshqarish aniq bir iqtisodiy ob’ektlarning o’ziga xosligi va boshqarish 
maqsadlariga bog’liq holda ularni barqarorlashtirish, sifat belgilarini saqlash, muhit 
bilan iqtisodiy muvozanatni ushlash, iqtisodiy ob’ektni takomillashtirishni va u yoki bu 
foydali samaraga erishishni ta’minlashga imkon beradi. 
Axborot tizimi boshqarish tizimining asosi sanaladi. Biroq butun boshqarish 
tizimi u bilan tugamaydi. Qarorlar qabul qilish ishlab chiqarishga ta’sir krsatuvchi 
boshqarish tizimining boshqa tomonini tashkil etadi.
Shunday qilib, boshqaruv shakl nuqtai-nazaridan axborot jarayonini 
ifodalaydi. Boshqaruv mohiyati esa boshqaruv tizimidagi olingan barcha axborotni 
qayta ishlash, qarorlar qabul qilish hamda boshqariladigan ta’sir krinishida boshqaruv 
ob’ektlariga natijaviy axborotlarni berishdan iborat.