I bap. Dóńes figuralar

2.3.Dóńes Tórtmúyesh, Parallelogram.

Tuwrı sızıq segmentleriniń jabıq qatarınan payda bolǵan tegis figuraǵa kópmúyeshlik delinedi. Figurada. Altı múyeshli sáwlelengen ABCDEF. A, B, C, D, E, F - kópmúyeshlik ushları; olar ushın (kópmúyeshliktiń múyeshleri) belgilenedi ∠A, ∠B, ∠C,∠D, ∠F. Bólimler: AC, AD hám taǵı basqa. - diagonallar, AB; BC, CD hám taǵı basqa. - kópmúyeshlik tárepleri; qaptal uzınlıqlar qosındısı AB + quyash + CD + … + FA shaqırdı perimetri hám belgilendi R, hám bazıda 2p(keyin R - yarım perimetr).
Tek elementar geometriyada ápiwayı kópmúyeshlikler, yaǵnıy konturınıń óz-ózinen kesilisiwi bolmaǵanlar.
Konturı óz-ózinen kesisilisken kópmúyeshlikler delinedi juldızlı kópmúyeshlikler. 21-súwrette julduzlı kópmúyeshlik kórsetilgen ABCDE.

21-súwret
Eger kópmúyeshliktiń barlıq diagonallari onıń ishinde bolsa, Dóńes kópmúyeshlik delinedi.
1-súwretdegi altı múyeshli konveks; 3-súwretdegi beshmúyesh Dóńes emes (EC diagonalı kópmúyeshlikden tısqarıda jaylasqan).

22-Súwret
Har qanday Dóńes kóp múyeshliktiń ishki múyeshleriniń qosındısı 180°(n-2), bul jerde n- kópmúyeshlik tárepleri sanı.
Geometriya sabaqlıqlarında bul qásiyet ádette tek dóńes kóp múyeshlikler ushın qollanıladı. Biraq bul barlıq ápiwayı kópmúyeshlikler ushın durıs. Sonı aytıw kerek, konveks bolmaǵan kópmúyeshlikte bir yaki bir neshe ishki múyeshler 180° dan asadı. Solay etip, 3-súwretda kórsetilgen dóńes bolmaǵan beshmúyeshlikte eki múyesh tuwrı, eki múyeshiniń hár biri 45°, birisi bolsa 270° dı óz ishine aladı. Múyeshlar qosındısı 180° (5 - 2)=540°.
Dóńes tórtmúyeshlik - bul ushları menen bir-birine baylanısqan tórt tárepten ibarat bolıp, tárepleri menen birge tórt múyesh payda etedi, tórtmúyeshtiń ózi bolsa hár dayım bir tárepi jatatuǵın tuwrı sızıqqa qarata birdey tegislikte boladı. Basqasha aytqanda, pútin san onıń har qanday tárepiniń bir qaptalında jaylasqan.
Kórip turǵanińizday, anıqlamanı eslep qalıw júda ańsat.