I bap. Dóńes figuralar

1.3.Dóńes kópmúyeshliklarniń boshqa Anıqlamalari.

Elementar geometriyada qaysı kópmúyeshlik dóńes dep atalıwın kórsetetuǵın jáne bir neshe ekvivalent anıqlamalar bar. Bunnan tısqarı, usı formulalardıń barlıǵı birdey gradusda tuwrı. Kópmúyeshlik dóńes dep esaplanadı, eger:

Onıń ishindegi har qanday eki noqattı baylanıstıratuǵın har bir segment tolıq onda jatadı;
Onıń barlıq diagonallari onıń ishinde jatadı;
Har qanday ishki múyesh 180 ° dan aspaydı.
Kópmúyeshlik hár dayım tegislikti 2 bólekke ajratadı. Olardan biri sheklengen (ol dóńgelek ishine oralǵan bolıwı múmkin), ekinshisi bolsa sheksiz. Birinshisi ishki oblast, ekinshisi bolsa bul geometriyalıq figuranıń sırtqı oblastı dep ataladı. Bul kópmúyeshlik bir neshe yarım tegisliklardiń kesilisiwi (basqasha aytqanda, ulıwmalıq komponent). Bunnan tısqarı, kópmúyeshlikke tiyisli noqatlarda tewsiletuǵın har bir segment tolıq oǵan tiyisli.



14-súwret
Dóńes kópmúyeshliklerdiń túrleri

15-súwret
Dóńes kópmúyeshliktiń anıqlaması olardıń kóp túrleri bar ekenin kórsetpeydi. Bunnan tısqarı, olardıń har biri belgili kriteriyalarǵa iye. Solay etip, ishki múyeshi 180° bolǵan Dóńes kópmúyeshliklar ázzi konveks dep ataladı. Úsh ushına iye bolǵan Dóńes geometriyalıq figura úshmúyeshlik, tórt - tórtmúyesh, bes - besmúyesh hám taǵı basqa dep ataladı. Dóńes n-múyeshlerdiń har biri tómendegi eń kerek talapqa juwap beredi: n 3 ge teń yaki onnan úlken bolıwı kerek. úshmúyeshlikler dóńes. Barlıq ushları bir sheńberde jaylasqan bunday túrdegi geometriyalıq figura aylana ishine sızılǵan dep ataladı. Dóńes kópmúyeshlik sheńber jaqınındaǵı barlıq tárepleri oǵan tiyse, shegaralanǵan delinedi. Eki kópmúyeshlik tek olardı bir-birine jabıstırıw arqalı birlestiriw múmkin bolǵanda ǵana teń delinedi. Tegis kópmúyeshlik - bul geometriyalıq figura menen shegaralanǵan kópmúyeshlik tegislik (tegisliktiń bir bólegi).
Teń tárepli dóńes kóp múyeshlikler
16-súwret
Teń tárepli kópmúyeshlikler geometriyalıq figuralar teń múyeshlar hám tárepler tárepinen. Olardıń ishinde onıń har bir ushınan birdey aralıqta jaylasqan 0 noqatı bar. Bul geometriyalıq figuraniń orayı dep ataladı. Usı geometriyalıq figuraniń ushlari menen oraydı tutastırıwshı segmentler apotemlar, 0 noqattı tárepleri menen tutashırıwshı segmentler bolsa radiuslar delinedi.
Ápiwayı tórtmúyesh - bul kvadrat. Teń tárepli úshmúyeshlik teń tárepli úshmúyeshlik delinedi. Bunday cifrlar ushın tómendegi qaǵıyda bar: konveks kópmúyeshliktiń har bir múyeshi 180° * (n-2) / n, bul jerde n - bul Dóńes geometriyalıq figuraniń ushları sanı.
Har qanday maydannıń maydanı teń tárepli kópmúyeshlik formula menen anıqlanadı:
bul jerde p berilgen kóp múyeshliktiń barlıq tárepleri qosındısıniń yarımına teń, h bolsa apotema uzunlıgına teń.