I bap. Dóńes figuralar

Dóńes tórtmúyesh diagonallarınıń qásiyetleri

Dóńes tórtmúyeshtiń diagonalları kesilisedi.:
Kórip turǵanıńızday, diagonallar kesilisedi. Oń tárepte dóńes tórtmúyeshlik jaylasqan. Bul jerde diagonallardıń kesisiliw qásiyeti alleqashan kúzetilgen. Tap usı qásiyetti tórtmúyeshliktiń konveksliginiń belgisi dep esaplaw múmkin.

Tórtmúyeshliktiń basqa qásiyetleri hám dóńes belgileri

24-asm

Tıykarınan, usı atamaǵa kóre, har qanday ózine sáykes qásiyet hám qásiyetlerdi ataw júda qıyın. Usı turdegi tórtmúyeshlerdiń har qıylı túrleri boyınsha izolyatsiya qılıw ańsatlaw. Siz parallelogrammnan baslawıńız múmkin. Biz allwqashan bilwmiz, bul tórtmúyesh figura bolıp, onıń tárepleri jup parallel hám teń bolıp esaplanadı. Sonıń menen birge, parallelogram diagonallarınıń bir-biri menen kesilisiw qásiyeti, sonıń menen birge, figuranıń ózi dóńeslik belgisi hám usı jerde keltirilgen: parallelogram hár dayım birdey tegislikte hám bir tárepte salıstırmalı. onıń har qanday tárepine.

Solay etip, tıykarǵı xususiyatlari hám xususiyatlari belgili:

1. 
   Tórtmúyesh múyeshleriniń qosındısı 360 gradus;
   
2. 
   Tórtmúyeshliktiń diagonalları bir noqatda kesilisedi.
   

Tórtmúyesh. Bul figura parallelogramm menen birdey qásiyetlerge iye, biraq onıń barlıq múyeshlari 90 gradusga teń. Solay etip, tórtmúyesh atı.
Kvadrat, lekin onıń múyeshlari tuwrı, tórtmúyesh sıyaqlı. Usı sebepli, kvadrat kemnen-kem jaǵdaylarda tórtmúyeshlikler dep ataladı. Lekin tıykarǵısi belgi kvadrat joqarıda sanap ótilgenlerden tısqarı, onıń tórt tárepi teń bolıp esaplanadı.
Trapezoid. Bul da tórtmúyesh, ham konveks. Usı trapezoid alleqashan sızılma mısalında kórip shıǵılǵan. Onıń da dóńes ekenligi anıq. Tıykarǵı parqı hám sáykes tárizde trapezoidtiń belgisi , onıń tárepleri uzunlıgı boyinsha ham, múyeshleri ham bir-birine teń bolmawi múmkin. Bunda figurani qurawshı segmentlar boylap onıń qálegen eki ushın baylanıstıratuǵın har qanday tuwrı sızıqlarǵa qarata súwret hár dayım birdey tegislikte qaladı.
Romb. rombdı kvadrat dep esaplaw múmkin. Rombtıń belgisi, onıń diagonalları tek ǵana kesilisip qalmastan, balki rombtiń múyeshlerin teńdey ekige bóledi hám diagonallarınıń ózi tuwrı múyesh astında kesilisedi, yaǵnıy olar perpendikulyar. Eger romb tárepleriniń uzunlıqları teń bolsa, onda diagonallar da kesilisken orında teń ekige bólinedi.
Deltalar yaki Dóńes romboidlar (rombuslar) túrli tárepler uzunlıgı bolıwı múmkin. Biraq sonıń menen birge, rombtiń tıykarǵı qásiyetleri hám, dóńestiń qásiyetleri de saqlanıp qalǵan. Yaǵnıy, diagonallar múyeshlerdi teń ekige bóliwlerin hám tuwrı múyesh astında kesilisiwin kúzetiwimiz múmkin.