I. A. Bakieva, X. S. Xadjaev, M. Z. Muhitdinova., Sh. Sh. Fayziyev. Mikroiqtisodiyot

 

Texnologik yoyilishlar, sanoat siyosati va patent himoyasi 

Ijobiy tashqi ta’sirning imkoniyatli muhim bir turi – bu texnologik yoyilish, 

ya’ni  bir  firmaning  tadqiqot  va  ishlab  chiqarish  harakatlarining  boshqa  firma 

texnologik yangiliklariga ega bo`lishiga ta’siri. Masalan, sanoat robotlari bozorini 

olaylik. Robotlar tez o`zgarib borayotgan texnologiyalarning boshida turadi. Firma 

robot  yaratganda  uning  yangi  va  yaxshiroq  dizayn  kashf  qilishiga  imkoniyat 

mavjud.  Bu  yangi  dizayn  faqatgina  bu  firmani  emas  balki  butun  jamiyatga  foyda 

olib  kelishi  mumkin,  chunki  bu  dizayn  jamiyatning  texnologik  bilimlari  qatoriga 

qo`shiladi.  Bu  esa  yangi  dizaynning  iqtisodiyotdagi  boshqa  ishlab  chiqaruvchilar 

uchun ijobiy tashqi ta’sirga ega bo`lishini anglatadi.  

Bu holatda, hukumat robotlar ishlab chiqarilishiga subsidiya kiritib bu tashqi 

ta’sirni o`zlashtirishi mumkin. Agar hukumat firmalarga har bir ishlab chiqarilgan 

robot  uchun  subsidiya  to`lasa,  taklif  chizig`i  ushbu  subsidiya  miqdorida  pastga 

tushadi  va  bu  o`zgarish  robotlarning  muvozanat  miqdorini  oshiradi.  Bozor 

muvozanati  ijtimoiy  maqbul  darajaga  tenglashishiga  ishonch  hosil  qilish  uchun 

subsidiya texnologik yoyilish qiymatiga teng bo`lishi kerak. 

Texnologik yoyilishlar qanchalik katta va ular ijtimoiy siyosat uchun nimani 

bildiradi?  Bu  muhim  savol,  chunki  texnologik  rivojlanish  nega  hayot  darajasi 

davriy  ravishda  o`sishiga  sababdir.  Ammo  bu  qiyin  savol  ham  hisoblanadi  va