I. A. Bakieva, X. S. Xadjaev, M. Z. Muhitdinova., Sh. Sh. Fayziyev. Mikroiqtisodiyot

Farovonlik iqtisodiyoti: Eslatma 

Biz  7-bobdan  farovonlik  iqtisodiyoti  asosiy  darslarini  eslashdan  boshlaymiz. 

Tahlilimizni  aniq  qilish  uchun  biz  ma’lum  bozor  –  alyuminiy  bozorini  ko`rib 

chiqamiz. 1-rasm alyuminiy bozori talab va taklif chizig`ini ko`rsatadi. 

Agar  eslasangiz,  talab  va  taklif  chizig`i  harajatlar  va  daromadlar  haqida 

muhim  ma'lumotlarni  o`z  ichiga  oladi.  Alyuminiy  uchun  talab  chizig`i 

iste'molchilar    to`lashga  tayyor  narxlarda  o`lchanadigan  alyuminiy  miqdorini  aks 

ettiradi.  Har  qanday  berilgan  miqdorda,  talab  chizig`i  balandligi  chekli  xaridor 

to`lashga  tayyor  bo`lgan  narxni  ko`rsatadi.  Boshqa  so`z  bilan  aytganda,  u 

iste'molchiga  oxirgi  sotib  olingan  alyuminiy  birligining  narxini  ko`rsatadi.  Xuddi 

shunday,  taklif  chizig`i  alyuminiy  ishlab  chiqarish  harajatlarini  aks  ettiradi.  Har 

qanday  berilgan  miqdorda,  taklif  chizig`i  balandligi  chekli  sotuvchi  harajatlarni 

---

 

379 

ko`rsatadi.  Boshqacha  qilib  aytganda,  u  ishlab  chiqaruvchi  uchun  oxirgi  sotilgan 

alyuminiy birligining harajatlarini ko`rsatadi. 

Hukumat  aralashuvi  bo`lmasa,  narx  alyuminiy  uchun  taklif  va  talab 

muvozanatini  to`g`irlaydi.  Ishlab  chiqarilgan  va  iste'mol  qilingan  alyuminiyning 

bozordagi  miqdori  1-rasmdagi  Q

bozor

  sifatida  ko`rsatilgan  bozor  muvozanatida  u 

ishlab chiqaruvchi va iste'molchilarning umumiy ortiqchaligini maksimallashtirishi 

ma’nosida  samaralidir.    Bu  shuni  anglatadiki,  bozor  resurslarni  shunday 

taqsimlaydiki,  alyuminiyning  iste'molchilar  ushun  umumiy  qiymatidan  ishlab 

chiqaruvchilar  sotadigan  alyuminiyning  umumiy  harajatlari  ayrilgani  (qiymat  – 

harajat) maksimal darajaga yetadi.