Hujayra va gen ingenerligi

Oziq va texnologik xususiyatlarga ega ma’sulotning modifikatsiyasi
Oqsil va aminokislotalarning tarkibini o‘zgarishi.
O‘simlik kletchatkasida aniqlangan aminokislotalarning sintezi agar ularning konsentratsiyasi yetrali darajaga chiqqan bo‘lsa ko‘tariladi. Gen-injenerlik usullari yordamida makkajo‘xori o‘simligiga Glb1 promotori nazorati ostida Corynebacteriumglutamicumdan olingan cordapA bakterial genini o‘tkazildi. Ushbu gen lizin fermentini sezmaydgan digidropikolinat sintazaga kodlaydi. Monsanto kompaniyasi tomonidan ishlab chiqilgan LY038 makkajo‘xori liniyasi katta miqdorda lizin aminokislotasini saqlab, hayvonlar ozig‘i uchun yaxshigina ovqat bo‘ladi. LY038 makkajo‘xori liniyasini Avstraliyada, Kanadada, Yaponiyada, Meksikada, Fillipinda va AQShda yetishtirishga ruxsat berilgan.
Yog‘lar va yog‘ kislotalar kompozitsiyasining o‘zgarishi.
Mustaqil bo‘lmagan yog‘ kislotalarini qo‘llash rivojlanishda muhim sharoitlardan hisoblanadi, modomiki ular bosh miya to‘qimalari, asab va qon aylanish sistemalarining boy molekulyar membranalari rivojlanishi uchun muhim hisoblanadi. 16 atomdan ko‘proq uglerod tayoqchalariga ega yarim to‘yingan yog‘ kislotalari asosan hayvon hujayralarida joylashgan. Misol uchun, dokozageksan kislotasi odam tanasida sintezlanmaydi va organizm ovqat bilan birga kirishi kerak. Mustaqil bo‘lmagan yog‘ kislotalarini ishlab chiqarish to‘yimli oziq komponentlari oziq industriyasi sifatida qaraladi.
Raps urug‘larida odatdagi sharoitda araxidon, eykozopentan va dokozageksan kabi yog‘ kislotalar yo‘q. Lekin rapsning osiyolik qarindoshi bo‘lmish Brassicajuncea jigarrang xantalning urug‘lari tarkibida linol va linolin kislotalari bor. Jigarrang xantalning transgen liniyalari yaratilgan.
Modomiki ushbu o‘simliklarning hosildorligi past bo‘lishiga qaramay, ushbu tajribalar shuni ko‘rsatdiki, yarim to‘yingan yog‘ kislotalari moy ishlab chiqarish ishlarida qo‘llanilmoqda.
Uglevodlar to‘plamining o‘zgarishi.
Kartoshka mevalari ikkita formaga ega bo‘lgan kraxmal saqlaydi: amiloza (20-30%) va amilopektin (70-80%). Ularning har biri o‘zining kimyoviy va fizik ahamiyatiga ega.
Amilopektin polisaxaridlarning katta shoxlangan molekulalaridan iborat, amiloza molekulalari esa shoxlanmagan molekulalardan tuzilgan. Amilopektin suvda yaxshi eriydi va uning fizik xususiyatlari ko‘proq qog‘oz va kimyo sanoatida qo‘llanishga moslashgan.
BASF kompaniyasi «Amflora» deb nomlangan kartoshkaning texnik navini ishlab chiqdi. Bunday kartoshka tuganagida amilopektin saqlaydi, shuning texnologik ravishda qayta ishlashga moslashgan.
«Amflora» navi Yevropa Ittifoqidan ruxsat oldi va 2010-yilda Germaniyada 20 gektar, Shvetsiyada 80 gektar va Chexiyada 150 gektarga yaqin maydonlarga ekish ko‘zda tutilgan.