Hujayra va gen ingenerligi

GMO – foydami yoki zarar?
RASXN akademigi, «Bioinjeneriya» ilmiy-tadqiqot markazi rahbari Konstantin Skryabin transgen ishlarini insoniyatni ochlikdan xalos qiladi deb o‘ylaydi. U shuni tasdiqladiki, transgen o‘simliklar shakar va insulinni o‘rnini bosuvchilardan xatarli emas, zero ular anchadan beri dorivor hisoblanadi. Bundan tashqari barcha o‘rganilayotgan o‘simliklarni olimlar aniqlik bilan genomning stabil o‘zgarishlari belgilarini o‘rganishmoqda.
Biologiya fanlari doktori, professor, o‘simliklar fiziologiyasi institituti direktori Vladimir Kuznesov–muholiflar lageri vakili. Uning fikricha insoniyat evolyutsiyaning asosiy qonunlaridan birini buzgan–bu uzoq olib ketgan turlar bilan genetik ma’lumotlarni almashtirishni taqiqlashdir. Tabiat jarayonlariga aralashgan va buning uchun javob berishi kerak dedi. Shuni ta’kidlash joizki, AQSHda va Yevropada transgen mahsulotlar alohida sotilmoqda va aniqlik bilan belgilanmoqda. To‘g‘ri ular ancha arzonroq. Bizda esa ular har doim ham belgilanmaydi, oddiylari bilan birga sotilaveradi va narhi ham bir xil.
Rossiya Federatsiyasida hozirgacha bitta ham transgen o‘simlik o‘stirishga ruxsat etilmagan. Oxirgi yillarda Minzdrav qaroriga ko‘ra transgen komponentlar bilan oziq mahsulotlarining majburiy ro‘yxatdan o‘tkazish yo‘lga qo‘yilgan. Bular: Amerika soyasining bir turi, uchta makkajo‘xori turi va raps.
Hozirda olimlar shunday xulosaga kelishdiki, GM-mahsulotlaridan faol iste’mol qilish tavakkalchilik bilan bog‘liq. Birinchidan, odam ovqatiga transgen ozuqalarni qo‘shish yangi kasallik qo‘zg‘ovchi bakteriyalarning tarqalishiga sabab bo‘lishi mumkin. Natijada keng tarqalgan dorivor preparatlar «mutatsiyalashgan» bakteriyalarga qarshi kuchsiz bo‘lib qoladi.
Ushbu holat aynan Amerikada sodir bo‘lgan: 37 inson olamdan o‘tgan, yana 1,5 mingga yaqini nogiron bo‘lib qolganlar. Ular ozuqa qo‘shimchasi sifatida transgen bakteriyalardan olingan triptofan iste’mol qilishgan. GM-ozuqasidan iste’mol qilish kuchli allergiyani ham paydo qilishi mumkin. GM-soyasi raundap gerbitsidlariga chidamli bo‘lib, kuchli allergiyani paydo qiladi.