Hozirgi o’zbek

Иборалар
Иборалар (турғун бирикма) тилда бир қолипга тушиб, қотиб қолган луғавий бирликлардир. Иборалар камида иккита мустақил сўзнинг бирикувидан ташкил топади. Масалан, оғзи қулоғида, дўпписи яримта, жаҳли чиқди, тепа сочи тикка бўлди каби.
Иборалар таркибидаги сўзларни алмаштириш, тушириб қолдириш мумкин эмас.
Иборалар таркибидаги сўзлар ўз мустақил маъносини йўқотиб, бир бутун ҳолда кўчма маъно ифодалайди. Масалан, тепа сочи тикка бўлди (аччиқланди), капалаги учди (қўрқди), оғзининг таноби қочди (хурсанд).
Иборалар оддий бирикмадаги сўзларга шаклан ўхшаб қолиши юмумкин. Масалан, оёғини тиради-ўз маъносида эркин бирикма, оёғини тиради «кўнмади» маъносида турғун бирикма. Шунингдек, қўли очиқ «сахий» (турғун бирикма) қўли очиқ «панжалари ёйилган» (эркин бирикма), тарвузи қўлтиғидан тушди бирикмаси ҳам турғун ва эркин бирикма маъноларини ифода этади.
Иборалар сўз бирикмаси шаклида: бўзчиннг мокисидай, қўл кўтармоқ, ўзига келмоқ. Гап шаклида: кўнгли ёришди, иши ўнгидан келди каби ифодаланади.
Иборалар қуйидаги хусусиятларга эга.

1. 
   Иборалар тилда тайёр ҳолда мавжуд бўлган луғавий бирликлардир.
   
2. 
   Иборалар гапда бир гап бўлаги бўлади.
   
3. 
   Иборалар кўчма маъно ифодалагани учун образлиликка бой. Шу сабабдан нутқни ифодалаш ва таъсирчан қилади.
   
4. 
   Иборалар бадиий ва сўзлашув услубларида қўлланилади.
   

Тилда худди иборалардек тайёр ҳолда қўлланиладиган, бир қолипга тушиб қолган бошқа бирликлар ҳам мавжуд. Улар мақолалар ва маталлар. Иборалар, мақол ва маталлар бирикма ҳолида бўлиб, ўзгартириш мумкин бўлмаганлиги учун барқарор бирикмалар дейилади.
Тасвирий ифода
Предмет, нарса-ҳодисанинг муҳим хусусиятлари орқали ифодаланиши тасвирий ифода дейилади. Масалан, оқ олтин-пахта, дала маликаси-маккажўхори, бунёдкор-қурувчи.
Тасвирий ифода нарса-ҳодисани образли ифодалаш асосида вужудга келади.
Бундай ифодалар нутқий таъсирчанликни таъминлаш, нутқ жараёнида сўзларни такрорламаслик имконини яратади. Тасвирий ифода асосан от ва сифат туркумидаги сўзлардан ташкил топади.