Xalq ijodiyoti kafedrasi abdurasulov shuhrat muhiddinovich

umuminsoniy qadriyatlariga sodiqligidir. Xalqimiz adolat, tenglik, ahil 
qо‘shnichilik va insonparvarlikning nozik kurtaklarini asrlar osha avaylab-
asrab kelmoqda. О‘zbekistonni yangilashning oliy maqsadi ana shu 
an’analarni qayta tiklash, ularga yangi mazmun bag‘ishlash,  zaminimizda 
tinchlik va demokratiya, farovonlik, madaniyat, vijdon erkinligi va har bir 
kishini kamol toptirishga erishish uchun zarur shart-sharoit yaratishdir”. 
О‘zbek xalqida dunyo tan berib kelayotgan ajoyib insoniy fazilatlar, nodir urf-
odatlar mavjud. Oila a’zolarining barchasi tо‘planmaguncha ovqat yemay turish, 
oila boshlig‘ini odob saqlab kutish, ota-onani о‘rnidan turib kutib olish, ularga har 
doim iltifot kо‘rsatish, kattalarga hurmat, kichiklarga mehr-shafqat, ulug‘-
ajdodlarga, qо‘ni-qо‘shnilarga, xesh-aqrobalarga, mahalladoshlarga, tanish-
bilishlarga yordamni ayamaslik va boshqalar bunga misol bо‘ladi. Birovlar bilan 
muomalada odob-axloq qoidalariga qat’iy amal qilish, о‘zidan kattalar, yoshi 
ulug‘lar bilan hayo, odob-andisha asosida sо‘zlashish, ularga nojoiz sо‘zlarni 

---

    
 
71
aytmaslik, betagachoparlik qilmaslik, odob-axloq, andishani qо‘ldan bermaslik-
bularning hammasi xalqimizda chinakkam lutfu nazokat hisoblanadi va yuksak 
darajada e’zozlanadi. О‘zidan kattalarni, birinchi galda keksa bobolaru otalarni, 
nuroniy onalaru buvilarni hurmat qilish, e’zozlash, ular uchun qо‘ldan kelgan 
yordamni ayamaslik о‘zbek xalqining an’anaviy qoidasi bо‘lib, ular о‘zbek 
oilalarida yoshlikdan bolalar ongiga, qon-qoniga, vujud-vujudiga chuqur singdirilib 
boriladi. Ota-bobolarimiz an’analariga kо‘ra, yoshlar о‘zidan kattalarni kо‘rganda 
tanish-tanimasligidan, millati va jinsidan qat’i nazar, salom berishlari, yо‘lda 
rо‘barо‘ kelganda  birinchi yо‘l berishi, ular bilan samimiy munosabatda 
bо‘lishlari, iltifotlarini ayamasliklari lozim.  
О‘zbek oilalarida о‘tadigan bironta ham marosim, tо‘y-tomosha, hashar 
keksalarning maslahatisiz va ishtirokisiz о‘tmaydi. Keksalarning turmush 
tajribalari, bilim boyliklari, bosib о‘tgan yо‘llari, yо‘l-yо‘riqlari, maslahatlari, 
saboqlari-yoshlar uchun eng katta boylik, bitmas-tuganmas xazinalar konidir. 
Keksasi bо‘lgan xonadonda fayz-baraka bо‘ladi, degan mazmunda aytilgan 
qanchadan-qancha matallar, maqollar, afsonayu rivoyatlarimiz borligini aytib 
о‘tmasak bо‘lmaydi! 
XI asrning atoqli shoiri, donishmandi va davlat arbobi Yusuf Xos Hojib 
qarilarni hurmat qilish, ular haqida behuda sо‘z aytmaslik, ular huzurida odob va 
kamtarlik bilan sо‘zlash joizligini uqtirgan edi. 
 О‘zbek xalqining eng qadimiy davrlardan boshlab hozirga qadar davom etib 
kelayotgan,  о‘z ahamiyatini hech qachon yо‘qotmaydigan ajoyib qadriyatlardan 
yana biri ota-onani yuksak darajada e’zozlash, izzat-ikromi, xurmatini joyiga 
qо‘yishdan iboratdir. Farzand uchun dunyoda ota-onadan kо‘ra mehribon, aziz va 
mо‘tabar zot yо‘q. Ota-ona farzandning suyanchig‘i, bitmas-tuganmas boyligidir. 
Hech ikkilanmasdan shuni aytish kerakki, ota-ona farzand uchun hech narsani 
ayamaydi. Ularning tabiat ato etgan buyukliklari ham ana shunda. О‘zbek xalqi 
odob-axloq qoidasi bо‘yicha, keksalarning, ota-onaning oldidan salom bermasdan 
о‘tish gunoh hisoblanadi. Bundaylarni el-yurt la’natlaydi. 

---

    
 
72
 Shunday  ekan, ota-onani qadrlash, ularning beminnat xizmati unutmaslik, 
duolarini olish- bolalarning farzandlik burchi. Bu-milliy qadriyatlarimizning eng 
muhim talabalaridan biridir. 
 Buyuk bobolarimiz  aytganidek, ota – ona uchun xizmat qilmoq farzandlar 
uchun majburiyatdir: “ Ota - ona ikkisiga xizmatni birdek qil, xizmating qancha