Тошкент 2007 Ўзбекистон Республикаси Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги томонидан ўқув қўлланма сифатида тавсия этилган

Раҳим Ахмедов


Ўзбекистон халқ рассоми Раҳим Ахмедов (1921 й.) П.Беньков номидаги бадиий ўқув юртини ва Ленинграддаги И.Репин номидаги рассомлик, ҳайкалтарошлик ва меъморлик институтини тамомлаган. Р. Аҳмедов, асосан, портрет жанрида ижод қилади. Рассом яратган портретларда, ўз замондошларимиз - талаба, артист, рассом, чўпон, пахтакорларни - меҳнатсевар оддий кишиларнинг типик образини кўрамиз. Р.Аҳмедовнинг илк асарлари бўлмиш «Чўпон йиғит», «Халқ созандаси», «Сурхондарёлик қиз» каби суратлари уни моҳир сураткаш ва колорит устаси бўлиб етишганини кўрсатади. Рассом яратган асарларида қахрамонларнинг маънавий қиёфасини, руҳини, ҳис-туйгуларини таъсирли қилиб ифодалаган. Булар «Она ўйлари», «Баҳор», «Звено бошлиғи» ва бошқалардир. Р.Аҳмедов бадиий жиҳатдан мукаммал жанрли суратлар ҳам яратган. «Биринчи маош», «Тушки дам олиш», «Оналик - тонг», «Қўшик» каби полотнолари ниҳоятда жонли, ҳаётий ва хаққоний чиққан.
Р.Аҳмедов яратган аёллар образлари, айникса, жозибали ва мафтункордир. Рассомнинг бу мавзудаги суратлари шеърият рухи билан суғорилган, нозик ҳис-туйғуларга бой. «Оналик - тонг» (1963) суратида рассом замонавий ўзбек аёлининг типик образини гавдалантирди. Азалдан санъаткорларни мафтун қилиб келган мавзуни Р.Аҳмедов содда ва бир вақтда тантанали ифодалаган. Суратнинг композицияси жуда содда, колорити жозибали ва нафис. Суратнинг умумий нозик пистоқи - яшил ранги, тог чўққилари ва адирларнинг яшил-тоб бинафша ранглари ҳамда дарахтларнинг кўкиш туслари билан уйғунлашпб кетган. Ўзбек аёлларига хос ҳолатда ўтирган онанинг эгнидаги сариқ либоси унинг буғдой ранг баданига уйғунлаштириб тасвирланган.




Р. Аҳмедов. «Боғда».

Ҳамза мукофотининг лауреати, Тошкент театр-рассомлик институти-нинг академиги Р.Аҳмедов республика тасвирий санъатининг атоқли намоян-даларидан биридир. Унинг асарлари Бутуниттифоқ ва халкаро кўргазмаларда намойиш қилинган, мамлакатимизнинг санъат музейларида ва галереяларида сақланмоқда.

Ҳеч бир сахна асарини безакларсиз, декорациясиз тасаввур қилиб бўлмайди. Улар спектаклдаги воқеаларнинг табиий, ишонарли ва ҳаётий чиқишига ёрдам беради. Бунда театр рассомларининг хизмати катта. Республикамизда ҳам бир қанча маҳоратли мўйқалам усталари шу борада меҳнат қилмоқдалар. Улар яратган сахна безаклари асосида томошабинларга туҳфа этилган ўнлаб спектакллар ўзбек маданиятига сезиларли ҳисса бўлиб қўшилмоқда.