Тошкент 2007 Ўзбекистон Республикаси Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги томонидан ўқув қўлланма сифатида тавсия этилган

Ўрол Тансиқбоев (1904 - 1974)


Ўзбекистоннинг гўзал табиати таниқли рассом Ўрол Тансиқбоев-нинг ижодида марказий ўрин эгаллайди. Ўрол Тансиқбоев Тошкентда туғилиб, Санъат музейи қошидаги бадиий студияда, сўнгра эса Пенза бадиий билим юртида ўқиб, профессионал маҳорат сирларини ўрганди. Ўрол Тансиқбоев ижодининг дастлабки йиллари воқеликни ҳаққоний акс эттириш воситаларини излашга қаратилди. Бу борада рассом портретлар, монументал мўйқалам асарлари, театр декорациялари ишлади.
Ўрол Тансиқбоевнинг асарлари образларининг яхлитлиги, мавзуси-нинг жиддийлиги билан ажралиб туради, рассомнинг илк асарларидан бири бўлган «Ўзбек йигити» портретида ўз замондоши рассом А.Тошкан-боевни тасвирлаб, унинг характерининг ўзига хослигини кўрсатиб беришга харакат қилди.
Улуғ Ватан уруши йиллари рассом ўзбек халқининг вакиллари билан бир сафда фронтда хизмат қилди. Рассом ўз таассуротларини «Уруш йиллари» расмлар сериясида акс эттирди. Бу сериядаги «Партизан қиз», «Озод қилинган ерда», «Ватан меҳмонлари» суратлари айниқса муваффақиятли чиққан.
Урушдан сўнгги йилларда Ў. Тансиқбоевнинг ижоди, асосан, Ўрта Осиёнинг гўзал ва нафис табиат манзараларини мўйқалам ёрдамида ҳақконий акс эттиришга қаратилди. Унинг «Иссиқкўл оқшоми», «Ўзбекистонда баҳор», «Қайроққум ГЭСининг тонги», «Ўрик гулламоқда», «Куз тонги» каби кўплаб асарлари рассомнинг манзаранавислик санъатининг моҳир устаси сифатида жаҳонга танитди. Ўрол Тансикбоев-нинг «Жонажон ўлка» (1951) асарини кўрар экан, томошабининг кўз ўнгида гуллаб-яшнаётган ўзбек диёри, унинг дилга ором берувчи табиати, кишисининг меҳнати билан боғ-бўстонга айланаётган ерлар гавдаланади.


Ў.Тансиқбоев. «Ўзбекистонда март».


Рассомнинг 1958 йилда ишланган «Ўзбекистонда март» сурати кўп йиллик ижодий изланишлар самараси бўлди. Бу эпик полотнода сўлим баҳор дамларида уйғонаётган табиат оҳангдор рангларда ифодаланган. Биринчи кўринишда тоғ этагидаги ям-яшил водий, нарироқда ёйилиб оқаётган дарё, гуллаётган ўрик дарахтлари, фируза осмон Ўзбекистон баҳорига хос нафисликни очиб берган.
Ў. Тансиқбоевнинг асарлари кишида эстетик завқ-шавк уйғотади, уни тўлқинлантириб, жонажон ўлканинг инсон меҳнати билан ўзгараётган ажойиб табиатидан фахрланиш туйғусини кучайтиради, чунки рассомнинг асарлари фақат Ўзбекистонни эмас, балки бутун Ватанни порлоқ истиқболини куйлайди. Ўрол Тансиқбоевнинг сермаҳсул ижодий фаолияти юксак баҳоланди.