Тошкент 2007 Ўзбекистон Республикаси Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги томонидан ўқув қўлланма сифатида тавсия этилган

ЎЗБЕКИСТОН РЕСПУБЛИКАСИ ОЛИЙ ВА ЎРТА МАХСУС ТАЪЛИМИ ВАЗИРЛИГИ

ДАСТГОҲЛИ РАНГТАСВИР
(Олий ўқув юртларининг бакалавр йўналиши
талабалари учун ўқув қўлланма)

ТОШКЕНТ - 2007
Ўзбекистон Республикаси Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги томонидан ўқув қўлланма сифатида тавсия этилган

Аннотация

Мазкур ўқув қўлланма тасвирий санъат ва мухандислик графикаси ихтисослиги бўйича таълим олаётган талабаларга ихтисослик фани учун мўлжалланган бўлиб, бугунги кун талабларини ҳисобга олинган ҳолда тузилди.

Ўқув қўлланма олий ўқув юрти талабаларни академик рангтасвирнинг назарий ҳамда амалий асослари билан чуқур таништиради. У олиб бориладиган машғулотларнинг мавзуси ва мазмунини тўлиқ ўз ичига қамраб олган. Қўлланмада академик рангтасвир ва унинг қонунлари, турли одам портретларини тасвирлашда психологик ҳолатни акс эттириш композицияси тўғрисида батафсил маълумотлар берилган. Шунингдек, таниқли рассомлар асарларини чуқур ўрганиш кўзда тутилган. Дастур асосида режалаштирилган дарс соатлари бўйича амалий ишлар вазифалари оддийдан мураккабга қараб тамойили тарзида ишланмаси ишлаб чиқилган. Ҳар-бир топшириқнинг дидактик вазифаси ва талаблари, машғулотларга методик кўрсатмалар мавзулар бўйича саволномалар ҳамда фойдаланиш учун адабиётлар берилган.


Муаллифлар: педагогика фанлари номзоди,
доцент Абдирасилов Сунатулла Файзуллаевич
педагогика фанлари номзоди,
доцент Толипов Нозим Хамидович
Тақризчилар:
К. Беҳзод номидаги Миллий рассомлик ва дизайн институти профессори Н. Абдуллаев
Низомий номидаги ТДПУ Амалий санъат кафедрасининг мудири п.ф.д., профессор С. Булатов

Кириш

Дастгоҳли рангтасвир - ихтисослик фани сифатида


Талабалар билимига қўйиладиган талаблар.
Бўлажак тасвирий санъат ўқитувчиси ўз соҳасида чуқур маълумотли мутахассис бўлмоғи, замонавий санъат жараёни йўналишларини яхши англаб тушуниши, ўтмиш маданий меросимизга эса тўғри баҳо бера олиши, тасвирий санъат терминларини чуқур билиши билан бирга турли бадиий материаллар воситасида амалий ишларни бажаришни мукаммал эгаллаган бўлиши лозим.
Бўлажак бакалаврлар дастгоҳли рангтасвир бўйича тўлиқ курсни тугатгандан сўнг қуйидагиларга эга бўлишлари лозим:
- рангтасвирнинг тасвирий санъатда тутган ўрни; дастгоҳли, монументал, декоратив рангтасвирнинг фарқланувчи томонлари, реалистик рангтасвир қонунлари, композиция маркази, иссиқ ва совуқ ранглар, колорит, ритм, тус, қуюқлик, ёруғлик, ранг доғи, умумий туси ва ранг бўёғи, турли тасвирлаш материаллари хусусиятлари, ранг уйғунлиги қонуниятлари, турли тасвирлаш воситаларидан фойдаланиш йўллари тўғрисида тасаввурга эга бўлиш:
- ранг гаммаси, мотив, хиссийлик, яхлит кўриш, рангтасвир ишлаш методлари; суюқ ишлов бериш, суртма; рангтасвир ашёлари; акварель, темпера, гуаш ва мойбўёқлар, суюлтиргичлар, мато, грунтлар тўғрисида билиш, уларни қўллаш малакасига эга бўлиш;
- дастгоҳли рангтасвир дарсларини режалаштириш: портрет, одамнинг турли ҳолатларидан қуйилмалар ташкил этиш ва тасвирлаш технологиялари. Дастгоҳли рангтасир машғулотларида ноёб санъат асарларини чуқур таҳлил эта олиш, талабаларнинг ижодий ишларини баҳолай олиш кўникмаларига эга бўлиш;
- Рангтасвир назарияси, унинг ўтмиш тарихидан хабардор бўлиш, дастгоҳли рангтасвир композициясида ранглардан фойдаланиш йўллари, уста рассомлар асарларини ўрганиш ва нусха кўчиришни амалга ошира олиш.