R. S. Qosimov (rais), X. Sultonov, Q. Nazarov, M

Insoniy bilimlar bir nechta turga bo’linadi:

1. 
   O’zga insonlardan etib kelgan bilimlar, ya’ni naqliy bilimlar.
   

78
Naqliy bilimlar ikki guruhga bo’linadi: a) sizning atrofingizdagi, siz bilan jonli muloqotga kirishi mumkin bo’lgan insonlar bilimi, b) o’tmish ajdodlar va butun insoniyatdan manbalar orqali etib kelgan bilim. Keyingisini yana ikki turga bo’lish mumkin: a) yozma matn holidagi bilimlar, v) turli ashyolarda muhrlangan amaliy bilim natijalari. Bu ikki bilimni anglab etish yo’llari ham o’ziga xos bo’ladi.

2. 
   Inson o’z tafakkuri bilan etishgan bilimlar, ya’ni aqliy bilimlar. Insonning o’zi mustaqil erishgan bilimlari ham bir nechta turga bo’linadi: (1) - hayotni kuzatib va tahlil etib hosil qilingan bilimlar, (2) - mantiqiy bilim, ya’ni bilgan narsalarini o’zaro fikriy qiyoslash va tahlil qilish orqali hosil qilingan bilimlar, (3) - amaliy faoliyat jarayonida va yoki o’rganish bilan hosil qilingan malaka va ko’nikmalar shaklidagi bilim.
   

Ushbu barcha bilim turlarining o’zaro muvozanatda saqlanishi nihoyatda muhimdir. Mantiqiy tafakkur natijasida erishilgan nazariy bilim va insonning amaliy faoliyat jarayonida hosil bo’lgan amaliy malaka va ko’nikmalari o’zaro uyg’unlikda olib qaralishi maqsadga muvofiq bo’lsa, ikkinchidan, insonning o’zi erishgan va o’zgalar hosil qilgan bilimlari ham uyg’unlashtirilmog’i zarur.
Demak, har bir inson o’zining nazariy va amaliy bilimlarini, o’zi va o’zgalar hosil qilgan bilimlarni, o’tmish ajdodlar va zamondoshlar bilimlarini, ilohiy kitoblarda hidoyat uchun berilgan bilimlar bilan inson tafakkuri xosil qilgan bilimlarni qiyoslab va o’zaro uyg’unlashtirishga harakat qilib borsa, uning adashuv ehtimoli kamayadi va bunda bilimlar ishonchliroq bo’la boradi.