Моделлаштириш назариясининг умумий қоидалари Физик моделлаштириш-бу … 7

Яхши ташкил этилган тизимлар

16.2. Яхши ташкил этилган тизимлар

Агар тадқиқотчи тизимнинг элементларини ва уларнинг бир -бири билан ва тизимнинг мақсадлари ва детерминистик (аналитик ёки график) боғлиқликлар турига боғлиқлигини аниқлай олса, объектни қудуқ шаклида ифодалаш мумкин. -ташкил этилган тизим. Яъни, объектнинг яхши ташкил этилган тизим кўринишидаги тасвири детерминистик тавсифни таклиф қилиш ва уни қўллашнинг қонунийлигини экспериментал равишда кўрсатиш мумкин бўлган ҳолларда қўлланилади (моделнинг ҳақиқий объектга мослиги исботланган) .
Бу тасвир техник ва технологик тизимларни моделлаштиришда муваффақиятли ишлатилади. Гарчи, аниқ айтганда, ҳақиқий вазиятларни акс эттирувчи энг оддий математик муносабатлар ҳам мутлақо этарли эмас, чунки, масалан, олма йиғилганда, улар бир хил эмаслиги ҳисобга олинмайди ва оғирликни фақат шу билан ўлчаш мумкин. бироз аниқлик. Мураккаб объектлар (биологик, иқтисодий, ижтимоий ва бошқалар) билан ишлашда қийинчиликлар пайдо бўлади. Муҳим соддалаштиришсиз, уларни яхши ташкил этилган тизимлар сифатида кўрсатиш мумкин эмас. Шунинг учун, мураккаб объектни яхши ташкил этилган тизим кўринишида кўрсатиш учун фақат аниқ тадқиқот мақсади учун зарур бўлган омилларни ажратиб кўрсатиш керак. Мураккаб объектларни тасвирлаш учун яхши ташкил этилган тизимлар моделларини қўллашга уринишлар деярли амалга ошмайди, чунки, хусусан, моделнинг мослигини исботловчи тажриба ўтказиш мумкин эмас. Шунинг учун, аксарият ҳолларда, тадқиқотнинг дастлабки босқичларида мураккаб объектлар ва муаммоларни киритишда улар қуйида муҳокама қилинган синфлар билан ифодаланади.

32. Ёмон ташкил этилган (ёки тарқоқ) тизимлар

16.3. Ёмон ташкил этилган (ёки тарқоқ) тизимлар

Агар ҳисобга олинган барча компонентларни ва уларнинг тизим мақсадлари билан алоқаларини аниқлаш вазифаси қўйилмаган бўлса, у ҳолда объект ёмон ташкил этилган (ёки тарқоқ) тизим кўринишида тақдим этилади. Бундай тизимларнинг хусусиятларини тасвирлаш учун иккита ёндашувни кўриб чиқиш мумкин: селектив ва макропараметрик.
Танланган ёндашув ёрдамида тизимдаги нақшлар бутун объектни ёки ҳодисалар синфини ўрганмаслик асосида, балки ўрганилаётган объект ёки жараённи тавсифловчи компонентларнинг этарлича вакиллик (вакиллик) намунасини ўрганиш орқали очилади. Намуна баъзи қоидалар ёрдамида аниқланади. Бундай тадқиқот асосида олинган хусусиятлар ёки нақшлар, умуман, тизимнинг хатти -ҳаракатларини қамраб олади. Мисол. Агар бизни бирон бир шаҳардаги ноннинг ўртача нархи қизиқтирмаса, биз доимий равишда айланиб чиқишимиз ёки кўп вақт ва пул талаб қиладиган шаҳарнинг барча савдо нуқталарига қўнғироқ қилишимиз мумкин эди. Ёки сиз бошқа йўл билан боришингиз мумкин: кичик (лекин вакиллик) савдо нуқталарида маълумот тўпланг, ўртача нархни ҳисобланг ва бутун шаҳар учун умумлаштиринг.
Шуни ҳам унутмаслик керакки, олинган статистик қонуниятлар маълум бир эҳтимоллик билан бутун тизим учун амал қилади, бу математик статистика томонидан ўрганилган махсус техникалар ёрдамида баҳоланади.

32.