―ИҚтисодиёт‖ факультети

2-rasm. Faoliyat ko`rsatayotgan xorijiy kapital ishtirokidagi korxonalarni iqtisodiy faoliyat 
turlari bo‘yicha ulushi, foizda
142
 
142
https://stat.uz/uploads/docs/prom-yan-dek-2017-uz-.pdf 

---

225 
O‗zbekistonning ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanish maqsadlari uning investitsiya siyosatida 
to‗liq aks ettirilishini taqozo etmoqda. O‗zbekistonda qulay investitsiya muhitini 
shakllantirishda investitsiya siyosatining ahamiyati va o‗ziga xos xususiyatlari o‗rganish va 
tadqiq qilish natijasida quyidagi ilmiy xulosa shakllantirildi: 
– mamlakatimizda tarkibiy o‗zgarishlarni izchil amalga oshirishda qulay investitsiya 
muhitining yaratilgani asosiy omil bo‗lib kelmoqda. Investitsiya muhiti – bu mamlakatdagi 
investitsiya jarayonlariga ta‘sir ko‗rsatuvchi iqtisodiy, siyosiy, me‘yoriy-huquqiy, ijtimoiy 
va boshqa shart-sharoitlar majmui. Rivojlangan mamlakatlar tajribasi ularning iqtisodiy 
yuksalishida faol investitsiya siyosati markaziy o‗rinni egallashini tasdiqlaydi. SHu bois, 
O‗zbekistonning ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanish maqsadlari uning investitsiya siyosatida 
to‗liq aks ettirilishini taqozo etmoqda; 
– O‗zbekistonda xorijiy investitsiyalarni jalb etishni faollashtirishga katta e‘tibor 
qaratilib, investorlarga ko‗maklashish va kafolatlar berish uchun ularga investitsiya, soliq 
tizimida va bojxona to‗lovlari sohalarida ma‘lum imtiyozlar, sharoitlar va kafolatlar tizimini 
yanada shakllantirish. 
Olib borilgan tadqiqotlar natijasida O‗zbekiston Respublikasida qulay investitsiya 
muhitini shakllantirish, investitsion jozidaborlik va faollikni oshirishni takomillashtirish 
maqsadida quyidagi ilmiy taklif va amaliy tavsiyalar ishlab chiqildi: 
– investitsiyalar zamonaviy texnika va texnologiyalar bilan qurollanish, ilmiy-texnik, 
ishlab chiqarish va aqliy imkoniyatlarini tiklashning asosiy vositasidir. Aynan ichki va 
xorijiy investitsiyalar orqali milliy iqtisodiyot jonlanib, ishlab chiqarish zamonaviy, 
raqobatdosh tovarlar ishlab chiqarishga ixtisoslashib boradi. Bu esa, o‗z navbatida, yangi ish 
o‗rinlarining tashkil etilishi va mamlakatdagi mavjud iqtisodiy va ijtimoiy muammolarning 
hal bo‗lishiga olib keladi; 
– mamlakatimizda tarkibiy o‗zgarishlarni izchil amalga oshirishda qulay investitsiya 
muhitining yaratilgani asosiy omil bo‗lib kelmoqda. Investitsiya muhiti – bu mamlakatdagi 
investitsiya jarayonlariga ta‘sir ko‗rsatuvchi iqtisodiy, siyosiy, me‘yoriy-huquqiy, ijtimoiy 
va boshqa shart-sharoitlar majmui. Rivojlangan mamlakatlar tajribasi ularning iqtisodiy 
yuksalishida faol investitsiya siyosati markaziy o‗rinni egallashini tasdiqlaydi. SHu bois, 
O‗zbekistonning ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanish maqsadlari uning investitsiya siyosatida 
to‗liq aks ettirilishini taqozo etmoqda.
Shu jihatdan O‗zbekiston o‗z tuzilmaviy investitsiya siyosatini olib bormoqda; 
– investitsiya muhitini yanada yaxshilash shartlaridan biri bu – bank tizimini 
takomillashtirish, moliya bozorida raqobatni vujudga keltirish, naqd puldagi va naqd 
bo‗lmagan puldagi operatsiyalarni amalga oshirishni yaxshilash, shuningdek, xorijiy 
investorlarni axborot bilan ta‘minlashni yaxshilashdan iboratdir; 
– investitsiya munosabatlarining davlat tomonidan tartibga solinishi huquqiy sharoitlar 
yaratish, ushbu faoliyatni yuritish uchun kafolatlar berish, bu faoliyat sub‘ektlarini 
sug‗urtalash va boshqa vositalar orqali ijtimoiy yoki davlat manfaatlarini amalga oshirish 
yo‗lida tashkil etiladi. SHuningdek, to‗g‗ridan-to‗g‗ri investitsiyalarning mamlakatimiz 
barqaror rivojlanishida katta ahamiyatga ega ekanligini e‘tirof etgan holda xorijiy 
investorlarning huquqlarini kafolatlash va himoyalash maqsadida zarur shart-sharoitlarni 
yaratishni yanada takomillashtirish maqsadga muvofiq; 
– xorijiy investitsiyalar qo‗shma korxonalar tashkil etish, xorijiy investorlarga to‗liq 
tegishli bo‗lgan korxonalarni yaratish, xususiylashtirishda qatnashish, xorijiy sheriklar bilan 
bank tuzish, qimmatli qog‗ozlarni sotib olishi, er va boshqa tabiiy resurslardan foydalanish 
huquqiga ega bo‗lishda, erkin iqtisodiy hududlarda faoliyat olib borishda juda katta va 
muhim ahamiyatga egadir; 

---

226 
– O‗zbekiston Respublikasining investitsiya dasturi – ichki va tashqi siyosatning 
umumiy yo‗nalishi hisobga olingan ijtimoiy-iqtisodiy va xususiy xo‗jalik qarorlari 
majmuasi bo‗lib, mablag‗lardan foydalanishning iqtisodiy samaradorligini oshirish 
maqsadida mamlakat ichiga va xorijga kiritilgan sarmoyalarning yo‗nalishi va joylashuvini 
belgilaydi. 
Shuni yana bir bor qayd etish lozimki, bu boradagi tadbirlarni amalga oshirishdan 
asosiy maqsad respublikamizda raqobatbardosh mahsulotlar ishlab chiqarish, ularni jahon 
bozoriga olib chiqish, zamon bilan hamnafas bo‗lgan holda korxonalarni modernizatsiya 
qilib borish, texnik va texnologik jihatdan yangilash va eng asosiysi – qo‗shimcha ish 
o‗rinlarini tashkil etgan holda xalqimiz turmush farovonligini yanada yuksaltirishdan 
iboratdir. 
Р. Хакимов - и.ф.н., доц. 
Д.Р. Хакимова – магистрант, ТДИУ