E. H. Eshboyev, Y. M. Fayziyev teri va tanosil kasalliklari


Birlamchi morfologik elementlar



Download 421 Kb.
bet17/56
Sana22.03.2021
Hajmi421 Kb.
#61875
1   ...   13   14   15   16   17   18   19   20   ...   56
Bog'liq
т ере ва таносил

Birlamchi morfologik elementlar. Terining qaysi qismida joylashganligiga, katta-kichikligiga, tarkibiga, yailig'lanish xarakteri va oqibatiga (evolutsiyasiga) qarab 8 ta birlamchi toshma element-lari tafovut etiladi: 1) dog' (macula); 2) tuguncha (papula); 3) do'mboqcha (tuberculum); 4) tugun (nodus); 5) pufak (bulla); 6) pufakcha (vesicula); 7) madda (pustula); 8) qavarchiq (urtica). Shulardan dastlabki 4 tasi infiltrativ, keyingilari (pufak, pufakcha, madda, qavarchiq) esa ekssudativ morfologik elementlar deyiladi.

Dog' — terining rangi o'zgarib qolgan joyda paydo bo'Iadigan toshmaga aytiladi. Dog'lar yallig'Ianadigan va yallig'lanmaydigan bo'lishi mumkin. Kelib chiqish sababiga qarab tomirli, gemorragik, pigmentli dog'lar farq qilinadi. Tomirli dog'lar barmoq bilan bo-silsa yo'qoladi, keyin tezda yana paydo bo'ladi. Odamning kichik timog'idek keladigan pushti dog'lar rozeola deyiladi. Ikkilamchi zaxm, qorin tifi va dorilar ta'siridan kelib chiqadigan dog'lar bunga misol bo'ladi. Tomirli dog'lar terining ancha katta yuzasini egallashi mumkin (2 sm va undan katta) va ular eritema deyiladi. Eritemalar kaftdek va undan kattaroq bo'lib, aksariyat o'tkir yailig'lanish bilan kechadi. Bir necha eritemalar qo'shilib, butun badanni egallashi eritrodermiya deyiladi. Kishi qattiq hayajonlanganda yoki uyalganida, ba'zan terida yailig'lanish bilan bog'liq bo'lmagan qizil dog'lar paydo boiadi. Bunday eritematoz dog'lar qichimaydi, shoxlanmaydi, bir zumda yo'qolib ketadi, ularni «uyalish» dog'lari ham deyiladi. Yallig'lanmaydigan dog'larda teri qizaradi, ba'zan ko'kargan holda qon tomirlar goh torayib, goh kengayadi. Yal­lig'lanmaydigan dog'lar — tug'ma yoki orttirilgan bo'lishi mumkin, bularga oq dog' (pes) yoki boshqa kasalliklar tufayli qoladigan dog'lar kiradi. Yallig'lanmaydigan dog'lar teridagi yuza tomirlarning mudom kengayishi tufayli ham yuzaga kelishi mumkin. Turmushda orttirilgan bunday dog'lar teleangioektaziya deyiladi. Ular bosilganda yo'qolib, keyin yana paydo bo'ladi. Teleangioektaziya mustaqil kechishi yoki boshqa biror kasallik (pushti husnbuzar, chandiqli eritematoz)ning klinik belgisi bo'lishi mumkin. Tomirli yal­lig'lanmaydigan tug'ma dog'larga nevus kiradi. Tomirlar o'tkazuv-chanligi ortganda yoki ular yorilganda teriga qon quyilib, unda gemorragik dog'lar paydo bo'ladi. Gemorragik dog'lar petexiyalar, ya'ni kattaligi nuqtadek keladigan dog'lar; ekximozlar — noto'g'ri shakldagi yirik dog'lar; vibices — chiziq-chiziqli dog'lar va gemato-malarga (tomirlar yorilganda qon quyilishi) ajratiladi. Gemorragik dog'lar allergik vaskulitda, organizmda С vitamini yetishmaganda, shuningdek, tif, qizilcha va boshqa kasalliklarda kuzatiladi.

Pigmentli dog'lar epidermisning bazal qavatida rnelaninning ko'p hosil bo'lishi (giperpigmentatsiya) yoki taqchilligi (gipopigmentatsiya) tufayli paydo bo'ladi.Pigmentli dog'lar tug'ma (xollar, albinizm) yoki hayotda ortirilgan (xloazma, vitiligo) ko'ri-nishida bo'lishi mumkin.

Mayda depigmentli dog'lar leykoderma deyiladi. Leykoderma, ayniqsa, atrofi jigarrang bo'lgan dog'lar orasida oqarib yaxshi ko'ri-nadi.Butun badan terisida, shuningdek, qosh, kiprikva sochlarda pigment bo'lmasligi albinizm deyiladi. Albinizm tug'ma bo'ladi.




Download 421 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   13   14   15   16   17   18   19   20   ...   56




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish