E. H. Eshboyev, Y. M. Fayziyev teri va tanosil kasalliklari

Pufakcha — doimo o'tkir yallig'Ianish tabiatiga ega bo'lgan, teri damidan ko'tarilib turadigan, kovakli, ichida seroz suyuqligi bor ekssudativ birlamchi element. Shakli oval, yarimsharsimon, kattaligi 1,5 mm. dan 5 mm. gachayetadi. Pufakchaning uch qismi, ya'ni seroz yoki seroz-gemorragik suyuqlik bilan to'lgan kovak qismi; yopib turuvchi po'st va asosi tafovut qiiinadi. Kamdah-kam hollarda (disgidrozda) pufakchalar teri damidan ko'tarilib turmay, teri yuzasi bo'ylab tarqaladi. Pufakchalar muguz qavat hujayralari ostida, epidermis qavati hujayralari o'rtasida hamda epidermis va derma oralig'ida joylashishi mumkin. Pufakchalar bir yoki ko'p kovakli bo'ladi. Aksariyat pufakchalar tiniq seroz suyuqlik tutadi, ba'zan qon yoki yiring bo'lishi ham mumkin. Keyinchalik pufakchalar qurib, tangachalar bilan qoplanadi yoki yorilib, eroziya hosil qiladi va suvchirab turadi (ekzema va o'tkir dermatitda). Og'iz shilliq qavati hamda terining doimo bir-biriga ishqalanib turadigan sohasida pufakchalar aksariyat tez yoriladi va eroziyalangan yuza hosil qiladi. Aksincha, terining qalin joylarida (kaftda) joylashgan pufakchalar ancha vaqt yorilmay turadi.

Pufak — ichi kovakli ekssudativ element, kattaligi 0,5 sm. dan 5—7 sm. gacha bo'lishi mumkin. Pufakning ham xuddi pufakchaga o'xshab kovak, po'st va asos qismi tafovut qiiinadi. Agar pufak muguz qavat hujayralari ostida yotsa subkorieal, malpigi qavati hujayralari orasida (tikansimon hujayralar orasida) boisa —jntraepidermal, epidermis bilan derma oralig'ida joylashsa — subepidermalpufaklar deyiladi. Pufak ichidagi suyuqlik tiniq, sar-g'imtir, xira va gemorragik, shakli yarimsharsimon, oval, yumaloq bo'lishi mumkin. Aksariyat pufaklar bir kovakli bo'ladi, shuning uchun teshganda tez bo'shaydi, ba'zan (epidermofitiyada) bir necha kovak hosil qiladi.

Aksariyat pufaklar eritematoz dog'iar o'rnida, ba'zan esa hech qanday o'zgarishsiz terida yuzaga keladi. Dyuringning gerpetiform dermatiti, toksikodermiya, ko'p shaklli ekssudativ eritemada pu­faklar atrofi giperemiyalangan teri bilan o'ralib tursa, nemfigus, tug'ma bullyoz epidermolizda pufaklar hech o'zgarmagan teri yuzasida paydo bo'ladi.