Hayvonot dunyosining zamonaviy sistemasi

Иккипаллали моллюскаларнинг тарқалиши
 
ва чиғаноқларининг ўзгарувчанлиги 
Сирдарѐданинг Оққўрғон туманидан оқиб ўтувчи қисмида дарѐ сувининг ўртача харорати 
ойлар бўйича қуйидагича: апрелда
+11°С, май +17,6°С, июн +22,3°С, июл +23,4°С, августда 
+21,7°С етади.
Бу даврда 
Collepterum cyreum sogdianum, Cobicula cor 
озиқланишга боғлиқ ҳолда 
чиғаноқларида ўсиш жараѐни юз берди. Кейинги ойлардан бошлаб дарѐ суви харорати 
қуйидагича ўзгаради:
сентябрда +18,7°С, октябр +14,8°С, ноябр +10,1°С, декабр +5,4°С, 
январда +2,1°С гача пасаяди. Сув хароратининг бундай пасайиб бориши моллюскалар 
чиғаноқларида ўсиш жараѐнини секинлаштиради ва маълум вақт тиним ҳолатига ўтади. Сув 
хароратга боғлиқ ҳолда моллюскалар чиғаноғидаги йиллик ҳалқаларининг ўзгаришига қараб, 
уларнинг ѐшини аниқлаш мумкин. 
Моллюскаларнинг чиғаноғидаги ўзгарувчанликни таҳлил қилиш шуни кўрсатадики, 
дарѐнинг тўйниш режими ҳам чиғаноқларнинг катта ва кичиклигига ўз таъсирини кўрсатади. 
Масалан, Сирдарѐ қор ва муз сувларидан тўйинади. Унда 
Colletopterum cyreum sogdianum 
нинг 
умумий оғирлаги ўртача 575 г бўлса, қорларнинг эришидан тўйинадиган Қашқадарѐда эса 8 
марта ўлчаганда ўртача
563 г эканлигини кўрсатди.
№ 
Дарѐлар 
Моллюскалар 
турлари 
Ё
ши
 
Ўл
ча
ш
 л
ар 
со
ни
, 
n
 
Оғирлиги 
m (г) 
M±m 
Чиғаноқнинг 
узунлиги 
(ЧУ) 
L (мм) 
M±m 
Чиғаноқнинг 
баландлиги 
(ЧБ) 
h (мм) 
M±m 
Чиға-
ноқнинг 
қабариқ