Hayot faoliyati xavfsizligi (O`quv qo`llanma) toshkent 2019

Nafas olishi to`xtagan odamni dastlabki 5 daqiqa davomidagina hayotga qaytarish mumkin.
Nafas oldirish usuli bemor bo`lgan sharoitlar va nafas olishning to`xtash sababiga ko`ra tanlanadi.
Silvester usuli. Bemor chalqancha yotqiziladi. Bemorning bilak kafti ustidan ushlanib, kuch bilan yuqoriga ko`tariladi, so`ngra qo`llarni ko`krak qafasiga tushiriladi va u qattiq bosiladi. Minutga 14-15 marta shunday harakat qilinadi.
Sholler usuli. Qovurg`a yonlarini qo`llar bilan yon tomonga cho`ziladi, so`ngra qisiladi.
Og`izdan og`izga yoki og`izdan burunga havo puflash usuli sun’iy nafas oldirishning eng ta’sirchan oddiy usullaridan hisoblanadi.
Sun’iy nafas “og`izdan og`izga” yoki “og`izdan burunga” berilishi mumkin. Bu usullar boshqa usullarga nisbatan samarali usul hisoblanadi. Unda jarohatlangan shaxsning o`pkasiga boshqa usullarga nisbatan 4 barobar ko`p havo yuboriladi.
Sun’iy nafas berishdan oldin jarohatlangan shaxs yelka tomoni bilan yotqizilishi, undagi siqib turgan kiyimlar, galstuk, sharf va shu kabilar yechilishi, og`iz ko`piklardan tozalanishi kerak. Agar og`iz qattiq yopiq bo`lsa (tishlashib qolgan bo`lsa), ikkala qo`lning to`rt barmog`ini jarohatlangan shaxsning boshi orqasiga qo`yib, ikkala bosh barmoq bilan og`zini ochish kerak. Keyin chuqur nafas olib, og`izni og`izga qo`yib, jarohatlangan shaxsning burnini qisib kuchli havo puflash kerak. Havo puflashda marli, ro’molcha yoki maxsus nafas olish trubkasidan foydalanish mumkin. Sun’iy nafas berish chastotasi minutiga 10-12 marta bo`lishi kerak.
Yurak faoliyatining to`xtashi. Yurak faoliyatining to`xtashiga yo`l qo`ymaslik uchun sun’iy nafas oldirish bilan birga yurakni bevosita yopiq uqalanishi zarur.
Yurak urishining to`xtash belgilari:
♥ Ko`z qorachig`ining kengayishi.
♥ Uyqu arteriyasida pulsning yo`qligi.
♥ Nafas olishning to`xtashi
♥ Refleksning mavjud emasligi
Yuqoridagi holatlar kuzatilganda quyidagi tartibda harakat qilish lozim:(7.25-rasm).
1. Jabrlanuvchi chalqanchasiga qattiq yuzaga yotqiziladi.
2. Biror kiyimi dumaloqlanib bo`yni tagiga qo`yiladi.
3. Boshini orqaga egib, og`zi yopiladi.
4. “Og`izdan-og`izga” yoki “og`izdan-burunga” usulida sun’iy nafas beriladi.
5. Yurak bilvosita uqalanadi.