Harbiy-texnik instituti rasulova nodira sardarovna

2-§. O‘zbekiston Respublikasida amalga oshirilgan siyosiy islohotlar. 
Ko‘ppartiyaviylik tizimiga asos solinishi 
O‘zbekiston davlat mustaqilligiga erishganidan so‘ng o‘tgan tarixan qisqa 
davr ichida siyosiy-huquqiy sohada ko‘plab islohotlar amalga oshirildi. Xalq 
tomonidan shakllantiriladigan, boshqariladigan va ijtimoiy nazorat qilinadigan 
demokratik huquqiy davlatning umum e’tirof etgan asosiy prinsiplaridan biri – 
qonun ustuvorligi hamda davlat hokimiyatining bo‘linish prinsiplaridir. Ana shu 
prinsiplar O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasining 11-moddasida aks etdi. 
Jumladan, unda shunday deyilgan: “O‘zbekiston Respublikasi davlat 
hokimiyatining tizimi hokimiyatning qonun chiqaruvchi, ijro etuvchi va sud 
hokimiyatiga bo‘linishi prinsipiga asoslanadi”.
O‘zbekiston 
Respublikasining 
Birinchi 
Prezidenti 
I.Karimov 
ta’kidlaganidek, o‘tgan davr mobaynida mamlakatimizda davlat hokimiyati va 
boshqaruvini demokratlashtirish sohasida amalga oshirilgan islohotlar o‘ta 
muhim bir maqsadga, ya’ni hokimiyatlar bo‘linishi konstitutsiyaviy prinsipini 
hayotga izchil tatbiq etish, hokimiyatlar orasida o‘zaro tiyib turish va manfaatlar 
muvozanatining samarali tizimini shakllantirish, markazda va joylarda qonun 
chiqaruvchi va vakillik hokimiyatining vakolatlari va nazorat vazifalarining 
rolini kuchaytirish, sud tizimini liberallashtirish va uning mustaqilligini 
ta’minlash bo‘yicha g‘oyat dolzarb chora-tadbirlarni ko‘rishga qaratilgan edi. 
Hokimiyat, hukmdorlik tarixan jamiyatda mehnat taqsimoti, tengsizlikning 
vujudga kelishi, bu tengsizlikni siyosiy-huquqiy jihatdan asoslashga 

---

66
yo‘naltirilgan ilk urinishlar natijasidir. Hokimiyat – bu u yoki bu kishi ustidan 
boshqarish, hukm yuritish, u yoki bu narsaning taqirini hal etish huquqidir. 
Hokimiyatlar taqsimlanishi nazariyasining yaralishi uzoq o‘tmishga borib 
taqaladi. Uning umumiy ko‘rinishlari Platon, Aristotel, Polibiy, Likurg 
asarlarida bayon etilgan. Jumladan, Aristotel davlat tuzilishining asosini uch 
qismga bo‘ladi: 
•
qonun muhokama etuvchi organ – hokimiyat ishlarini ko‘rib chiqadi; 
•
lavozimlar; 
•
sud organlari. 
Hokimiyatlar taqsimlanishi – davlat hokimiyatini tashkillashtirish va 
amalga oshirishning huquqiy shaklidir. Hokimiyatlarning bo‘linishi to‘g‘risidagi 
bu fikrlar bugungi kunda har bir demokratik huquqiy davlatning 
konstitutsiyalarida 
uchraydi. 
Hokimiyatlar 
taqsimlanishi 
prinsipining 
qo‘llanilishi hokimiyatning suiiste’mol qilinishiga to‘siq qo‘yadi, fuqaroni 
mansabdor shaxslarning tazyiqidan himoya etadi, davlat idoralari faoliyatining 
samarali bo‘lishi uchun shart-sharoit yaratadi.