Халцаро бобур фонди

Б а й т :
Б оз гуфто хирад, к и тяърихаш
„Фвтҳи Б обур баҳодур аст“, бидои.
(Б ай т м азм уни :
А қ л яна тарихин а й ла д и таҳрир:
Бобур б аҳодирнинг зафар фатҳидир
.)
С ам ар қ а н д о л и н ган д ан сўнг Ш овдор, 
Сўғд ва ш у ту м а н л а р я қ и н и д а г и қўргон- 
л а р б и т т а - б и т т а м е н г а т о м о н ю з л а н а
б о ш лади л ар. Б а ъ з и қў р ғо н л а р д а н ўзбак 
қ а л ъ а б е г и л а р и ваҳ и м ага туш иб, таш лаб
ч и қ д и л а р ва баъзи қў р ғо н л а р ўзбак ки- 
ш и л а р и н и қувлаб , бизга ки р д и л а р . Баъ- 
з и л а р д о р у ғ а л а р н и т ути б , қ ў р г о н л а р и - 
ни биз учун б ер к и тд и л ар . Ушбу фурсат- 
да Ш айб о қх о н нин г ҳамда ўзб акл арни нг 
кў ч ла р и ва у р у қ л ар и Туркистондан кел- 
дилар. Ш айбоқхон Х ож а Дийдор ва Али- 
обод т у м а н л а р и д а эди. Қ ў р ғ о н л а р н и н г
менга бундай к и р г а н л а р и ва элни нг бу 
йўсинда қ ай тган и н и кўриб, ўтирган ери- 
дан Бухоро сари кетди. Тангри инояти 
билан Сўғд ва М иёнкол қ ў рғон лари уч- 
тўрт ойда а к са р бизга томон ю зландилар. 
Б о қ и тар х о н ҳ ам ф урсат топиб Қ ар ш и
қўрғон ига к и р д и . Хузор ва Қ ар ш и ҳам 
узбаклар тасарруфидан чиқди. Қоракўл-
ни ҳам Марвдан А булмуҳсин мирзонинг 
к и ш и с и келиб олди. И ш и м и з роса тар ақ 
қ и й устида бўлди.
Менинг волидаларим, кўч ва уруқла- 
рим мен А ндиж ондан ч и қ қ ан д а н сўнг юз 
т аш в и ш ва м а ш а қ қ а т л а р билан Уратепа- 
га келган эдилар. К иш и юбориб Самар- 
қандга к ел ти р д и к. Ўша кеча-кундузлари 
Султон А ҳ м ад м и р зо н и н г қ и з и О йиш а 
С ултонбегимдан, биринчи маротаба ме 
нинг никоҳим га кирган к и ш и ш у эди, бир 
қ и з бўлди. Ўнга Ф ахрунисо исми қўйил- 
ди. М енинг тўнгич ф арзан дим шу эди. 
Ў ш а пайтда мен ўн т ў қ қ и з ёш да эдим. 
Ў ша бир ой-қирқ кун ичида уни Худо раҳ- 
м атига олди.
С ам ар қа н д ғалабасидан сўнг атроф- 
теваракдаги кар и лл аган ва дағдагали хон- 
лар, султонлар, ам и р л ар ва чек-чегара- 
даги ларга к ў м а к ва мадад сўраб мунта- 
зам э л ч и л а р , х а б а р ч и л а р б о р д и л ар ва 
к е л д и л а р . Б а ъ з и л а р и т а ж р и б а л и л и к л а - 
рига қ ар ам а й е н г и л т а к л и к билан инкор 
қи л д и л ар . Беодобликлар на н о х у ш л и кл ар
кў р ган ай р им т а б ақ ал ар хавф-хатардан 
қўрқиб, ў зларини билиб-билмасга солди- 
лар. К ум ак юборган баъзиларга келсак, 
к ў н г и л т ў л арл и эмас эди. Бу ҳолатлар- 
нинг ҳар бири ўз вақтида ҳали қ ай д эти- 
лади.
Бу и к к и н ч и навбат Сам арқандни ол- 
га н и м и з д а А л и ш е р б е к т и р и к эди. Б и р 
навбат менга м ак ту б и ҳам к ел ган эди. 
Мен ҳам бир мактуб юбориб эдим: орқа- 
сида т у р к и й байт айтиб, битиб юбориб 
эдим. Ж авоб келгунча талатўп — ғавғо- 
тўполонлар бўлди.
Ш а й б о қ х о н С а м а р қ а н д н и о л г а н д а , 
М у л ло Б и н о и й н и м у л о зи м қ и л и б эди. 
Ш айбоқхон билан бирга эди. Самарқанд 
ф атҳидан бир неча кун ўтиб у Самарқанд- 
га кел д и . Қосимбек ундан гумонсираб, 
унга Ш аҳрисабз сари „р у х сат“ берди. Бир 
неча кундан сўнг, ф ази латл и к и ш и бўлга- 
ни ва ҳеч қан дай гуноҳ содир қ ил м агани 
учун уни Самарқандга кел тир д ик. Доим 
қ аси д а на ғазал м анзур қ и л а р эди. На- 
вода бир к у й н и менга атаб м анзур этди. 
Ў ша пайтда бир рубоий ҳам айтиб ман- 
зур қ и л д и .