Халцаро бобур фонди

Р у б ои й :
Не галла маро к-аз ў тавонам нуш ид,
Не м уҳм али галла то тавонам нўш ид.
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

80
БОБУ РНОМА
Онроки на хўрдан асту не пўш идан,
Д ар и л м у ҳун ар кужо тавонад кўш ид.
(М азмуни:
Еб-ичгани менда на нон, галлам бордир,
П улси зли к д а н на ки й и м , яа саллам бордир.
Еб-ичгани ва к и й га н и нарсам йўг-у
Қ андай дейман: и лҳ о м тўла к алла м бордир?)
У ф у р с а т л а р д а б и т т а - и к к и т а б ай т 
ай тар эдим. Л е к и н бутун ғазал ёзм аган 
э д и м . Б и р г и н а т у р к и й р у б о и й а й т и б
ю бордим:
Р у б о и й :
Ишлар бори кўнглунгдагидек бўлгусидур,
И нъом у вазифа бори буй р ул гуси д ур .
Ул галлау муҳмалки д еб эрдинг, бердим,
М уҳмалга бўю галладип у й тўлгусидур.
Мулло Бинои й бу рубоийнинг бирин- 
чи мисрасининг қоф иясини радиф қилиб, 
б о ш қ а қ о ф и я б и л а н бир р у б о и й ёзиб 
м анзу р этди:
М ирзомки, ш оҳи баҳру бар б ўл ғуси дур,
Оламда ҳун ар бирла сар бўлғуси дур.
Бир м уҳм ал у ч у н мунча иноят бўлди,
Мустаъмал агар десам, иелар
б ў л ғу с и д у р .
У фурсатда Х о ж а А булбарака Фиро- 
қ и й Ш аҳ р и с аб зд а н С ам ар қ а н д га келиб 
эди. Д е д и к и : „Ў ш а радиф ва қ о ф и я д а
айтм оқ к е р а к эди“ . Ушбу рубоийни Х ож а 
А б у лб арак а айтди.
Ру бо и й:
Б у ж аврки қ и л ди да вр сўрулгуси дур,
Султоии карам б у у зр и и қ ў д ғу си д ур .
Т ўк ул га н агарчи тўлмас, эй соқий,
Тўкулгоп и м и з бу даврада тўлгусидир.
Б у қ и ш д а и ш и м и з к у п т а р а қ қ и й д а
эди. Ш айбоқхоннинг иш и танаэзулда эди.
Б у асн ода б и р -и кк и я р а м а с р о қ иш
бўлди. М арвдан келиб Қ о р ак ў л н и олган- 
л ар уни са қ л а й олм ад ил ар . Қ о р акў л я н а 
ў з б а к л а р қ а р а м о г и г а к и р д и . Қ а л ъ а и
Дабусийда И броҳим тар х о н н и н г А ҳмад 
тархон номли иниси ҳ о ким эди. Шайбоқ- 
хон келиб қ а м а л қ и л д и . Б и з л а ш к а р йи- 
гиб а с л а ҳ а т ай й рл агу н ч а, зўрлаб олди. 
Элни там о м ан ом м ави й қ ат л қ и л д и .
Мен С ам ар қанд ни олган им д а саноқ- 
ли и к к и юз қ и р қ к и ш и м бор эди. Беш- 
олти о й н и н г орасида Т ан гр и таолонинг 
ин о яти б илан ш у н ч а б ў л ди к и, Шайбоқ-
хондек к и ш и б илан С ари пулда саф тор- 
тиб у р у ш д и к . Б у ҳ ақ д а энди ёзилади.
Т ев ар ак ва атроф д аги лардан: хондан 
Айюб Б е к ч и к , Қ а ш қ а М аҳмуд ва борин- 
л а р тўрт-беш юз к и ш и б илан к ў м а к к а
келган эди. Ж а ҳ о н ги р мирзодан Танбал- 
нинг иниси Х ал и л юз-икки юз к и ш и би- 
лан к ў м а к к а келган эди. Султон Ҳусайн 
м и р зо д ек т а ж р и б а л и под ш о ҳ д ан, Шай- 
б о н и й х о н н и н г ф еъ л -атво р ини м ирзод ан 
я х ш и р о қ к и ш и б и лм ас эди, ҳеч к и ш и
к ў м а к к а келм ади. Б адиуззам он мирзодан 
ҳам к и ш и к елм ади. Хисраиш оҳ ҳам қўр- 
қ у в д а н одам ю б о р м ад и . Б у х о н а д о н г а
нисбатан ундан ҳаддан кўп ём онли клар 
содир этилган эди, худди қайд этганимиз- 
дек, биздан ж у д а қ ў р қар д и .
Ш а в в о л о й и д а Ш а й б о қ х о н б и л а н
у р у ш м о қ м ақ са д и д а саф ар қ и л и б Боги 
Н авга чиқдим . Беш-олти кун Боғи Навда 
л а ш к а р й и ғ м о қ ва а с л а ҳ а н и т а й ё р л а ш
м аслаҳати учун ўтирилди. Боғи Н авдан 
о т л ан и б к ў ч - к ў ч л а ш и б й ў л г а т у ш д и к . 
С ар и пу л д ан ўтиб т ў х т а д и к . Ўрда гирд- 
ат р о ф и н и т ам о м ан ш ох, х а н д а қ билан 
ў р аб , э ҳ т и ё т қ и л и б м у с т а ҳ к а м л а д и к .
ТПайбоқхон наридан келиб Х о ж а Корд- 
зан мавзесига туш ди. Ора т ах м и н ан бир 
йиғочча келарди. Тўрт-беш кун бу юртда 
ў т и р и л д и . Б и з н и н г к и ш и м и з ва ган им
к и ш и с и к у н д а н ари д ан кел иб , беридан 
бориб, отиш иб к е л и ш а р эди. Б и р куни 
ған и м о д ам л ар и к ў п р о қ к ел д и . Х и й л а 
уруш бўлди. Ҳеч к и м га галаба насиб эт- 
мади. Б и зн и н г байроқдорим из ен ги л л и к 
қилиб ортга қайтиб х а н д а қ қ а кир и п ти . 
Б а ъ з и л а р уни Сайди 
Қ аробек байроғи 
эди, дедилар. Сайди Қаро гарчи сўзининг 
устидан ч и қад и ган к и ш и эса-да, қи л и ч га 
келганда ку ч сизр о қ эди.
Ушбу п айтлари Ш айбоқхон бир кеча 
тунги босқинга келди. Л а ш к а р и м и з ат- 
роф айланаси шох-шабба, хан дақ билан 
м устаҳкам ва м аҳкам қилинганди. Келиб 
ҳеч иш қила олмади. Х андақн инг ташқа- 
рисидан сурон солиб, бирмунча ўқ отиб 
қай ти ш ди . Уруш иш ига мен саъю-ҳаракат 
қилдим. Қанбар Али ҳам бўш келмасди. 
Боқи тархон минг-икки минг беш юз киш и 
билан Кешга туш ипти, и к к и кунда бизга 
келиб қў ш и л ад и . Саййид М уҳаммад мир- 
зо дуғлат ҳам хон бобом қо ш и д ан кўмак- 
к а келиб, минг-минг беш юз к и ш и билан
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

БОБУРНОМЛ
81
Д и ю лга т у ш и п т и . Орадаги масофа тўрт 
йигоч йўлдир. Эрталаб бизга қў ш и л и ш а- 
ди. Ана ш ундай пайтда ш о ш и л ди к, уруш- 
дик.