Халцаро бобур фонди

БОБУРНОМА
71
эд и . Ғ а н и м н и ш у н ч а л и к бечо р аҳ ол ва 
о ж и з қилган пайтимизда Қанбар Али ви- 
л о ят и га борм оққа и ж о за т сўради. Мана 
ш у ҳолатларни эсига солиб, ман қилин- 
ди, унинг ж а ҳ л и чиқди. А жаб енгил ва 
м у л о ҳ азаси з з р к а к эди. Зар у р а т булди, 
вилоятига иж о за т берилди. Бурун вило- 
я ти Х ў ж ан д эди. Бу навбат А ндиж онни 
о л г а н и м и з д а И сф ар а ва К ан дибодом н и 
ҳам унга берилди. Б и зн и н г б екларим и з 
орасида куп в и ло я тли ва куп н авк ар л и
к и ш и Қанбар Али эди. Ҳеч к и м н и н г на- 
в к а р и ва в и л о я т и у н и к и ч а э м ас эд и. 
Қ и рқ-элли к кун у қ и ш л о қ д а эдик. Қан- 
бар А ли н и н г далолати билан баъзи лаш- 
кар элига ҳам рухсат берилди.
Ў зим из ҳам А ндиж он га кел д и к . Қиш 
л о қ д а ва А н д и ж о н д а бўлган пайтим из- 
да Танбалнинг к и ш и с и тинм ай хон қоши- 
га Т о ш к ан д г а борар ва к ел ар эди. Хон- 
н и н г у ғ л и С ултон М у ҳ а м м а д н и н г бек- 
отаси ва х о н н и н г у л уг р и о я т қ и л га н беги 
А ҳ м ад бек Т ан б ал н и н г ту ғи ш ган амаки- 
си эди. Б е к Телба х о н н и н г эш и к о ға с и
эд и. Т а н б а л н и н г т у ғ и ш г а н а к а с и эди. 
Б о р а-к ел а х о нн и Т ан б ал г а к ў м а к юбо- 
р и ш га кў н д и р д и л ар . К ў м ак д ан бурунроқ 
т у ғи л г а н и д а н бери М ўгулистонда я ш аб
у л гай ган Б е к Телба, у в и л о я т г а кирм ае, 
в и л о я т п о д ш о ҳ л а р и г а х и з м а т қ и л м а с , 
х о н л ар г аги н а х и з м а т қ и л а р эди, кўч ва 
аҳ л у аёл и н и Т о ш к ан д д а қўйиб, ў зи ке- 
либ ин иси Танбалга қ ў ш и л д и .
Б у ф у р сатд а га л а т и ҳодиса юз бер- 
ди. А х си га в а қ т и н ч а л и к қ ў й и л га н Қосим 
А ж аб ға н и м н и н г о згина дайди н а вк ар и
к ей и н и д а н ч и қ и б , қувлаб Б и ч р о та билан 
Х ў ж ан д сувидан ў таётган да Тан б ал нин г 
к ўп к и ш и с и г а учраб қ ў л га ту ш д и . Тан- 
бал л а ш к а р и м и з н и н г т а р қ а г а н и хабари- 
ни эш и т гач , ак ас и Б ек Телба хон билан 
с ў з л а ш и б к е л г а н эд и. К ў м а к к е л и ш и
ан и қ ва м у қ а р р а р эди. Ў зганддан отла- 
ниб И к к и с у в орасига к елди. Ш у пайтда 
Косондан ҳ а қ и қ и й хабар к е л д и к и , хон 
Т а н б а л н и н г к ў м а г и г а С у л т о н и м и см и 
б илан м а ш ҳ у р бўлган ўғли Султон Му- 
ҳ а м м а д Х о н и к а н и А ҳ м а д б е к б илан та- 
йин қ и л и б , беш-олти м и н г л а ш к а р қў- 
ш и п т и . У лар А р ч а к е н т йўли билан ке- 
либ Косонни қ а м а л қ и л д и л а р . Б и з ҳам
йироқдаги к и ш и л ар и м и зга боқмай, ҳозир 
бўлган к и ш и л а р и м и з билан фурсат кут- 
м ай, қ и ш н и н г қ ат т и қ совуғида Тангрига
т ав ак к а л қилиб, Андижондан Банди Со- 
лор й ўли б илан ош иб Султоним билан 
А ҳм адбекнин г устига отландик. Кечаси 
ҳеч ерда тўхтам ай, туни билан юриб Ах- 
сида ту ш д и к. Ў ш а оқш ом қ ат т и қ совуқ 
эди. Ш унчалик совуқ эдики, баъзиларнинг 
қўл-оёқларини совуқ урди. Кўп к иш ин ин г 
қулоқлари олмадек-олмадек қавариб чиқ- 
ди. Ахсида тўхтаб ўтирмай, Қосим Ажаб- 
нинг ўрнига Ёрак тагойини вақтинчалик 
қўйиб, Косон устига ўтдик. Косонга бир 
ш аръий қолганда хабар келдики, Аҳмад- 
бек биздан хабар топиб, Султоним билан 
апил-тапил қ ай тьб кетибди.
Танбал б изнинг о тл ан ган и м и зн и би- 
либ, а к ас и га к ў м а к к а ш ош иб келаётган 
экан. Кун и к к и намоз ораси пайти эди- 
к и , Танбал л а ш к а р и н и н г қораси Н авкан д 
томонидан пайдо бўлди. А к а с и н и н г бун- 
д ай ночор қолиб , м у л о ҳ азаси з чекини- 
ш идан ва б изн инг бундай илдам етгани- 
миздан лол ва ҳай р атда туриб қолди. Б из 
д е д и к к и , уни бизга бу тах л и т Худо ет- 
:сазди, ҳ о зи р у саросимада турип ти , агар 
биз ҳ а р а к а т қ и л и б , ул арга т а ш л а н с а к , 
Т ангри к ў м а г и д а бирортаси ҳам қочиб 
к ето л м ай д и . Вайс Л о ғар ий ва я н а баъ- 
зи л а р д ед и л ар к и , кун кеч бўлди. Бугун 
бўлмаса, эртага у р у ш ар м и з, қ а ё қ қ а ҳам 
бор иш ар д и? Эрталаб ҳар қаерда бўлса, 
у ч р атам и з, деб дарҳол ҳ у ж у м қ и л и ш н и
м а ъ қ у л к ў р м ад и л ар . Ш у н д ай ги н а э ш и к
к а к е л г а н ғ а н и м ҳ е ч қ а н д а й з а р а р
к ў р м ай қу ту л ди . „Қ опудагини қопм аса, 
қ а р и гу н ч а қ ай ғу р а р " деган м ақо л бор.