Х. М. Шеннаев Т. М. Баймуратов суғурта иши ўҚув қЎлланма

Европа иттифоқида суғурта турларини туркумлаш 
Узоқ муддатли суғурта 
Умумий суғурта 
I 
Ҳаёт ва аннуитетлар суғуртаси I 
Бахтсиз ҳодисалардан суғурта 
II 
Болаларни 
туғилиш 
ва 
никоҳини суғуртаси 
II 
Касаллик ҳодисасини суғуртаси 
III 
Боғланган 
узоқ 
муддатли 
суғурта 
III 
Автомобилларни суғурталаш 
IV 
Соғликни узлуксиз суғурталаш IV 
Темир йўл составини суғуртаси 
V 
Тонтинлар 
V 
Ҳаво кемаларини суғуртаси 
VI 
Капиталларни 
қоплашни 
суғурталаш 
VI 
Денгиз кемаларини суғуртаси 
VII 
Нафақаларни суғуртаси 
VII Йўлдаги юкларни суғуртаси 
VII ғнғиндан 
ва 
стихияли 
ҳодисалардан суғурта 

---

210 
IX 
Мулкни 
зарар 
етказишдан 
суғуртаси 
X 
Автотранспорт 
воситалари 
эгаларининг учинчи шахсга 
зарар келтириш масъулиятини 
суғуртаси 
XI 
Ҳаво кемалари эгаларининг 3-
чи шахсга зарар етказиш 
масъулиятини суғуртаси 
XII Кема 
эгаларини фуқаролик 
жавобгарлигини суғуртаси 
XIII Умумий 
жавобгарликни 
суғуртаси 
Сюрвейер - суғуртага тортиладиган мол-мулкни кўрикдан ўтказувчи 
суғурта компаниясининг ходими. Суғурта компанияси сюрвейернинг 
хулосаси асосида суғурта шартномасини тузиш тўғрисида қарор қабул 
қилади. Чет эл амалиётида ёнғин ҳавфсизлигини таъминловчи 
ихтисослашган фирмалар, меҳнат муҳофазаси бўйича ташкилотлар 
сюрвейер функциясини бажаради.
Тариф ставкаси - суғурта рискини бахоси; суғурта суммасига 
нисбатан фоизларда ҳисобланадиган брутто-ставка. Тариф ставкаси 
(брутто-ставка) икки қисмдан иборат: нетто-ставка ва нетто-ставкага 
юклама. Нетто-ставка суғурта компаниясининг суғурта фондидан қиладиган 
харажатларини 
ифодалайди. 
Нетто-ставкага 
юклама 
суғурта 
компаниясининг иш юритиш харажатларини, комиссия ҳақини ва бошқа 
харажатларини ўз ичига олади. Шахсий суғурта буйича тариф ставкаси мол-
мулк суғуртасининг тариф ставкасидан кескин фарқ қилади. Ҳаёт 
суғуртасидаги тариф ставкаси ҳаётийлик жадвали ва даромад нормасига 
мувофиқ ҳисоблаб чиқилади.