Х. М. Шеннаев Т. М. Баймуратов суғурта иши ўҚув қЎлланма

Эҳтимоллар назарияси - тасодифий ҳодисаларнинг эҳтимоллиги 
бўйича ўзаро алоқада бўлган бошқа ҳодисаларнинг эҳтимоллигини аниқлаш 
билан боғлиқ математика фани. Эҳтимоллар назарияси асосида тасодифий 
ҳодисаларнинг руй бериш эҳтимоллиги катта ёки кичик эканлиги 
аниқланади. Эҳтимоллар назарияси актуар ҳисоб-китобларни амалга 
оширишда муҳим восита ҳисобланади. 

---

211 
Қайта суғурталаш - суғурталашга рискни қабул қилиш билан боғлиқ 
иқтисодий муносабатлар тизими (рискларни бирламчи жойлаштириш); 
суғурталовчи мувозанатлашган суғурта портфелини яратиш ва суғурта 
операцияларини молиявий барқарорлигини таъминлаш мақсадида қабул 
қилиб олинган рискни бир қисмини ўзаро келишилган ҳолда бошқа 
суғурталовчига бериши (рискни иккиламчи жойлаштириш). Қайта 
суғурталаш операцияларини суғурта компаниялар билан бир қаторда 
асосан, ихтисослашган қайта суғурталаш компаниялари амалга оширади. 
Қайта суғурталаш актив (рискни бериш) ва пассив (рискни қабул қилиб 
олиш) кўринишда бўлади. Бундан ташқари, қайта суғурталаш пропорционал 
ва нопропорционал бўлади. Пропорционал қайта суғурталашда, қайта 
суғурталовчининг берилган риск бўйича улуши цедентнинг ўз 
жавобгарлигига қоладиган қисми аниқ бўлгандан сўнг аниқланади. 
Нопропорционал қайта суғурталашда рискни бериш тегишли лимит 
доирасида амалга оширилади. Бу ҳолда қайта суғурталовчи цедентдан 
суғурта мукофотининг бир қисмини олади (пропорционал қайта 
суғурталашдагидек суғурта суммасига мувофиқ келадиган суғурта 
мукофотини эмас). 
Қайта суғурталовчи брокер - иккита суғурта компанияси ўртасидаги 
профессионал воситачи. 
Қайта суғурталовчи - суғурта брокери ёрдамида қайта суғурталаш 
учун рискни қабул қилиб оладиган жисмоний ёки юридик шахс. Қайта 
суғурталовчи ёрдамида рискни иккиламчи тақсимлаш амалга оширилади. 
Қайта суғурталовчи сифатида суғурта компанияси ҳам бўлиши мумкин. 
Жаҳондаги энг йирик қайта суғурталовчилар гуруҳига Мюнхен қайта 
суғурталаш жамияти, Швейцария қайта суғурталаш жамияти, Кёльн қайта 
суғурталаш жамиятлари киради.