Х. Ч. Буриев савзавот экинлари селекцияси ва уруечилиги


Икки йиллик илдизмсваларнинг кайта экиш усулида олиб бориладиган уруFчилиги



Download 0,95 Mb.
bet122/124
Sana31.03.2022
Hajmi0,95 Mb.
#520956
TuriЛекция
1   ...   116   117   118   119   120   121   122   123   124
Bog'liq
Сабзавот экинлари селекцияси ва уруғчилиги

Икки йиллик илдизмсваларнинг кайта экиш усулида олиб бориладиган уруFчилиги. Бу усулда биринчи йили уруыик илдизмевалар етиштирилади, иккинчи йили эса, илдизмеваларни кишда саклаб куйилганидан кейин далага экилади ва уруFи олинади.
Уругаик илдизмеваларни етиштиришда механик ифлосланиш, уругаик усимликларни етиштиришда эса, механик ва биологик ифдосланишнинг олдини олишга дойр чоралар курилади.
Уругаик илдизмеваларни етиштириш технологияси овкатга ишлатиладиган илдизмевалар етиштириш технологияси билан тахминан бир хил. Лекин унинг узига хос баъзи хусусиятлари хам бор. Касалликларнинг тархалишига йул куймаслик учун биринчи йил экинлари иккинчи йил экинларидан камида 500 м масофада жойлаштирилади. Уругаик илдизмеваларни элита тоифасидан олиб, бир мунча кечки муддатларда экиш керак шунда илдизмевалар саклаб куйиш учун йигиштириб олинадиган пайтга келганда жуда хам усиб кетмаган булади. Жуда усиб кетган илдизмевалар саклашга камрок чидайдиган булади ва яхши турмайди.
Уругаик илдизмевалар олиш учун энг кулай экиш муддатлари - Мирзои желтая 304 ва Мирзои красная 228 деган сабзи навларида июлнинг урталари, Мшак 195 навида июл охири-август бошлари, ош ловлагида июн охирлари ва июлнинг бошлари, турп билан шолFOмда июлнинг охирлари ва августнинг бошлари.
Экиш муддатлари бир мунча оркага сурилиши муносабати билан бегона утларга харши кушимча равишда кураш олиб бориш имкониятлари туFилади. Асосий шудгорлашдан кейин экишга 12- 15 кун колганида 10-12 см чукурликда килиб, суFориш эгатлари олинади-да, бегона утлар майса берадиган булиши учун эгатларга сув берилади, 2-3 кувдан кейин суFориш яна такрорланади. Ер етилганидан кейин сидирFасига чизелланиб, борона ва мола босилади. Дастлабки сув берилганидан 3-4 кун кейин бегона утларнинг энг ашадцийлари униб чика бошлайди, иккинчи марта суFориш дан кейин эса, ер юзи бутунлай деярли бегона ;утлар билан копланади, чизеллаш йули билан булар йук килинади.
Уругаик илдизмева етиштирилаётган участкалардан товар махсулот ажратиб олишга мутлако йул куйилмайди, чунки бунда илдизмеваси барвакт ва яхши шаклланадиган формалар нав популяцияси каторидан чикиб кетади, шу нарса етиштириладиган уругларнинг ирсий фондини анча камбаFаллаштириб куяди.
Илдизмевалар тула товарлик даврига кирганида экин апробацияси утказилади. Илдизмевалар совук тушмасидан илгари йигиштириб олинади. Мамлакатимизнинг марказий кисмида бу фурсат октябр ойининг сунгги 10 кунлиги - ноябр ойининг биринчи 10 кунлигига туFри келади. Биринчи галда ош ловлаги, сунгра сабзи, тури ва шолFOм йигиштириб олинади. Илдизмевалар мухсус панжалар, ловлаги навлагичлар, тиркама культиваторлар билан ковлаб, суFориб олинади, илдизларини пастга килиб уюб куйилади.
Уругаик илдизмеваларни экиш ва йигиштириб олиш муддатлари уларнинг усиши ва гуллашига таъсир килади. Бир мунча эрта муддатларда экилган ва бир мунча кечки муддатларда йигиштириб олинган илдизмевалар дал ага экилганидан кейин тезрок усиб боради, ноя чикариш ва гуллаш ходисаси эса, бир мунча эрта йигиштириб олинган илдизмеваларда тезрок бошланади.
Йигиб олинган илдизмевалар кейин майда-йириклиги, шакли, ранги, усимлик баргларининг табиати ва ранг-тусига караб сараланади.
Уругаик максадлари учун OFирлиги 100-300 г келадиган сабзи, 200-500 г келадиган ловлаги илдизмевалари, диаметри 7-10 см келадиган турп ва ШолFOм илдизмевалари танлаб олинади.
Танлаб олинган илдизмевалар омборга ташиб кетилади. Илдизмеваларни танлаш акт билан расмийлаштирилади (уруFикни Кузги танлаш акти билан).
Бир гектар ердан танлаб олинадиган уругаик боп илдизмевалар сони ош ловлагида 50 минг, сабзида - 70-80 минг, турпда 30-35 минг ва Шолгомда - 60-80 минг донагача боради. Танлашни осоьшаштириш учун минг дона илдизмева микдори тортиб куриш йули билан аникланади. Сабзида 1 куб м. илдизмеваларнинг OFирлиги 550-580 кг ни ташкил этади, 1 куб м. даги уруглик илдизмеваларнинг зфтача сони эса 7000-10 000 донага боради, бу ракамлар ловлагида тегашлича тахминан 600 кг ва 2000-2500 донани, турпда - 550 кг ва 6500-7000 донани, Шолгомда - 600 кг ва 5500-6500 донани ташкил этади.
Сабзининг уруглик илдизмевалари омборлар ва траншеяларда сакданса, ош ловлаги, турп ва ШолFOмнинг уруглик илдизмевалари омборларда, траншеяларда ва Туп-Туп килиб уюб куйилади холда сакданади. Сабзи илдизмевалари омборларда сакланганида нам кум ва юмшок Тупрок билан аралаштирилади ва 1-1,5 м кенгликда, 0,8- 1,0 м баландликда килиб уюб кушилади. Ош лавдаги, турп ва шолFOм илдизмевалари 1,5 м баландиликда килиб уюб куйилади ёки тахта сандикларда сакланади. Турп билан шолFOм илдизмеваларининг устига кум ёки юмшок Тупрок сеииб куйилади.
Илдизмеваларни саклаш учун энгкулдай харорат +10°С атрофида, лекин уларни саклаш муддатининг тугашига 30 кун колганида хароратни 3-4° С гача кзлариш керак булади. Усимликлар репродуктив фазага тезрок зигадиган б;улиши учзш шундай килиш зарур. 1-2°С хароратда сакланганида илдизмеваларнинг касалланиши камаяди, лекин нам йукотиши купайиб, усиш конусининг табакаланиши, илдизмеваларнинг тутиб олиши, усиши, поя чикариши ва гуллаши кечикади, мажмагил булиб усадиган, яхши гулламайдиган усимликлар сони кзшаяди. шунинг учун 1-2°С харорат марказий куртак учун критик харорат бзчшб хисобланади. Илдизмевалар юкорирок харорат шароитларида сакланганида далага олиб чикиб экиладиган вактга келганида барглар чикаради, 7-10 кун илгари гулга киради ва анча куп пояли туплар хосил килади.
Купчилик хужаликларда уруглик илдизмевалар траншеяларда сакланади, траншеяларни ер ости сувлари чукур - траншея тубидан камида 1 м паст жойлашган ерлардан казилади. Сабзи сакланадиган траншеялар 0,6-0,8 м кенглик ва 0,6-1 м чукурликда, ош ловлаги, турп ва I Полном сакланадиган траншеялар эса 0,7-0,8 м кенглик ва 0,7-1 м чукурликда казилади. Траншеяларнинг узунлиги ихтиёрий, лекин 1,5-2м оралаб уларни булиб- булиб куйган маъкул. Сабзини олдин ТМТД суспензияси билан дорилаб (100 кг илдизмевага 0,6- 0,8 кг), устига кум ёки юмшок Тупрок сепилади-да, аралаштирилади. Ош ловлаги, турп ва I Полном 310млари устига 0,8 м халинликда Тупрок тортиб куйилади.
Траншеялар усти уларнинг учки кисмидан хисоблаганда 20-25 см калинликдаги Тупрок билан кумиб куйилади, кучли совуклар бошланиши олдидан Тупрок кавати 50 см гача етказилади, траншея туби буйлаб хаво yra6 туриши учун арикча (вентиляцион канал) очиб, унга тортувчи кувурлар куйиб куйилади. ^иш буйи траншеялар кузатиб борилади. Каттик совук хар вактида хаво утиб турадиган кувурлар бекитилади. Траншеяларни хар йили алмаштириб туриш керак.
Ош ловлаги ва бошка усимлискларнинг уругаик илизмеваларини уюб кзуйиб сакласа хам бзулади. Уюмларни жойлаш учун ер 20-30 см чукурликда казилади. Тубига хаво зпгиб турадиган арикчалар очилиб, буларнинг учларига тортувчи кувурлар зфнатилади. Илдизмевалар 1-1,2 м халинликда жойланади. Устига 20-25 см халинликда Тупрок тортилади.
Сабзини таркиби идора этиб туриладиган газ мухитида саклаш жуда истикболлидир. Бунда илдизмевалар 5 фоиз харбопат ангидрид, 3 фоиз кислород, 92 фоиз азотдан иборат узгармас таркибли атмосферада совутгич камераларда сакланади, нафас жараёни сусаядиган булгани учун уругаик илдизмеваларнинг сакданувчанлиги 95-99 фоизни ташкил этади, шу усулда сакланадиган илдизмевалар анча юкори уруF хосили беради.
Уругаик илдизмевалар бахорда бевосита экиш олдидан траншеялардан олинади. Омборларда сакланган илдизмевалар хам, траншеяларда сакланган илдизмевалар хам экиш олдидан бирма-бир куздан кечирилиб, сараланади. Касал текканлари, поя чикарганлари, навга хос булмаган, мажмагал, механик шикастланганлари олиб ташланади. Ана шундай саралаб, танлаш утказилгани уругаикларнинг бахорги танлови TyFpucugaru акт билан расмийлаштирилади.
Илдизмеваларни далага чикишнинг биринчи имконияти булган захоти мумкин кадар эртарок экишга киришиш керак (феврал ойининг иккинчи ярми-март ойининг бошларида). Улар нечогаик барвакт экиладиган булса, шунча яхши тутиб олиб, илдиз системаси билан ер устки кадимлари шунча бакувват булади ва усимликлар шунча куп поя чикариб, шунча юкори хосил беради.
Уругаик илдизмеваларни кузда хам экиш мумкин, лекин бунда уларнинг музлаб колиш эхтимоли бор. Шунинг учун бунга жуда эхтиёт булиш керак. Боз устига, илдизмевалар кузда экиладиган булса, уларнинг саклаб дуйишга чидамлилигини аьшкдаб олиш учун имкон булмайди.
Иккинчи йил экинларини жойлаштиришда битта экин навлари орасида ва чатиштирилаётган экинлар орасида очик, ерларда 2000м ва ёпих; ерларда сабзи билан ловлаги учун камида 800м, илдизмевалибошка усимликлар учун эса, камида 600м фазовий изоляция булиши керак деган коидага амал лилиш керак.
Уругаик экиш учун ажратилган участка кузда тугфогани агцариб, 27-28 см чукурликда шудгор калинади. Шудгорга гектарига 80-90 кг х;исобидан фосфор ва 60-70 кг хисобидан халий тyFри келадиган килиб, минерал урнтлар солинади. Эрта бахорда ер бароналаниб, кейин кулътиваторлар билан марказлар оралигини 70см дан килиб экиш эгатлари олинади. Эгатларни сугориш йуналишига караб олиш керак. Енгил Тупрокди ерларда шудгорни бароналаш ва эгат олиш ишларини кузда утказиш мумкин. Бу - уругаик илдизмеваларни бахорда бир мунча эрта муддатларда экиб олишга имкон беради.
Уругаик илдизмеваларни эгат тубига босиб кадаш ва атрофига Тупрок бостириб куйиш йули билан кулда экилади. Сунгра окучник билан усти кумиб куйилади. Майда илдизмеваларни экиш учун кучат экадиган машиналар, шунингдек ВПУ-4, ВПУ-8, ВПС-2,8 мархали экиш машиналаридан фойдаланилади.
Экин катор оралари 70 см булганида катордаги усимликлар орасидаги масофа сабзида - 25-35, ош ловлагида - 35-50, турпда - 40-50 ва шолFOмда 35­40 см ни ташкил этади. Ош ловлаги илдизмеваларини уртасидан иккига булиб, нимтапар холида экиш хам мумкин.Экинга килинадиган парвариш ишлари вегетация даврида экинни сугориб, катор ораларига 3-4 марта ишлов бериш (культивация килиш ва суFориш эгатлари олиш), икки марта чопик килиш (мотига билан чукур чоник килиш) ва икки марта озукд беришдан иборат. Катор ораларини ишлаш ва чоник килиш юмушлари усимликлар хали унча усиб кетмаган ва бериладиган иишов уларни зарарлантириб куймайдиган даврда )ггказилади. Биринчи озука усимликлар усиб олганидан кейин, иккинчиси эса гулга кира бошлаган вактда берилади. Хар сафар экинга 35-50 кг/га дан азот, 30-40 кг/га дан фосфор ва 40-50 кг/га дан халий солинади. Заруратга караб касалликлар ва зараркунандаларга карши кураш олиб борилади. Иккинчи йил уруглик экинларини бегона утлардан тоза холда саклаш керак. Уток махалида устирилаётган экин билан чанглана оладиган бегона утларни, шунингдек янчиш ва тозалаш маналида уругларини экин уруЕларидан ажратиб олиш кийин булган бегона 5пларни (курмак печак шура)ни йук кцлишга ахдмият берилади. Уругаик экилган ерларга кушни участкаларда ёввойи турп, сабзи ва шолFOм усимликлари, дала сурепкаси йук килинади, чунки бу усимликлар узларининг маданий хилари билан осон чангланади.
Экин гуллаши олдидан навини текшириш иши утказилиб, нав учун хос булмаган (баргларниг тузилиши ва ранги, тупининг габитуси жихатидан), касал теккан усимликлар олиб ташланади ва текширув юзасидан акт тузилади.
Сабзи ва ош ловлаги уруглари июл ойида етилади. шу билан бирга уларнинг хамма уруглари баравар етилмайди. Сабзида аввал марказий соябоп, кейин эса. навбатдаги тартиб соябоплари, ловлагида олдин бош поя уруалари, сунгра ён шоклардаги уруыар етилиб боради. Уруыар тукилиб кетадиган булгани учун йигимни уруыарнинг хаммаси етилиб олгунича колдириб булмайди, шунга Кура йииимни танлаб-танлаб утказган маъкул. Ловлаги усимликларида коптокчаларнинг учдан бир кисми, сабзи усимликларида эса, соябшшарнинг 40-50 фоизи етилган булса, уругаик бутунлай йиииштириб олинади. Сабзи соябопларининг ярмиси жигарранг тусга кирганида, ош ловлагида эса, биринчи тартиб новдаларининг биринчи учдан бир кисмидаги коптокчалар бузариб колганида экинни сидирFасига йиииштириб олишга киришилади.
Кичикрок, участкалардаги уругаик уроклар билан кулда йиииб олинса, катта-катта участкалардаги уругаик хар хил типдаги машиналар билан уриб олинади. Уриб олинган уруFлик боF килиб богаанади-да, сунъий етилтириш ва куритиш учун ташиб келтирилади. Уругаик сабзи билан ловлаги 8-10 кун давомида сунъий равишда етилтириб куйилади ва кейин яхши янчиладиган булиши учун бир хафта куритилади. Уругаик яхширок куриб олиши учун поялари вакти-вакти билан агцариб турилади.
Турп ва ШолFOм кузокчалари июн ойида етилади. Кузокчалар пустининг окариши ва уруFининг бузранг тусга кириб, эти каттиклашиб колиши кузокчалар етилганини курсатадиган белгидир. ШолFOмда аввал пастки, кейин эса устки кузокчалар етилади. ШолFOмнинг етилган кузокчалари ёрилиб, уруFлари тукилади. Шунинг учун кузокчаларнинг тула етилишини кутиб турмасдан, уругаик ШолFOмни пастки кузокчаларнинг куп кисми етилиши билан йжиб олиш керак. Етилмай колган устки кузокчалар хирмовда туриб, етилиб олади. Турп кузокчалари ёрилмайди ва уругаари тукилмайди, шунинг учун уругаик турпни кузокчаларнинг хаммаси етилганидан кейин йиииштириб олиш керак.
Уругаик турп ва шолFOм усимликларини илдизлари билан суFориб олиш ёки уриш йули билан йиииштириб олинади. Йиииштириб олинган усимликлар хирмонга келтирилиб, сунъий равишда етилтириш ва куритиб
олиш учун 8-12 кун саклаб турилади.
Обдон етилиб, куриб олганидан кейин барча илдизмевали усршлшларнинг уруилари молотилка ёки комбайнларда янчилади. Бунда барабаннинг айланиш тезлиги камайтирилиб, минутига 400-500 мартагача туширилади. Янчилмай долган соябоплар, кузокчалар ва Тупмевали усимлик шокчалари молотилкадан яна бир марта утказилади.
Уруиларини биринчи бор тозалаб олиш учун ЗАВ-10. 30 000 мархали ва бошка машиналар ишлатилади. Уларни узил-кесил тозалаш иши СВУ-5 ва —Пектус” типидаги машиналарда (—Пектус- Селехтра” К-218-1", —Пектус Гигант К-531-1” мархали машиналарда) утказилади. Оиир уруиларни тозалаш учун ОПС-2 мархали пневматик колонка, ловлаги уруиларини поялари колдикхаридан тозалап1 учун ловлаги горкаларидан фойдаланилади.
Уруиларни куритиш ва тозалаш жараёнида уларнинг намлиги кондиция даражасига келтирилади (ловлагида - 14%, сабзида - 10, тури, Шолгомда - 9% га) ва уругаар дезинфекцияланган пишик в а курук холларда сакланади.
Хар гектар ердан олинадиган уртача уруF хосили сабзида - 0,5- 0,7, ош ловлагида - 1,5-2,5, турпда - 0,6-0,7 ва ШолFOмда - 0,3-0,4 т ни ташкил этади.
Хайта экмасдан туриб, сабзи уруFи етиштириш. Илдизмевали усимликларда биологик ривожланиш циклининг икки йил давом этиши ёввойи холда усувчи формаларни маданийлаштириш бора- сидаги тарихий жараён натижасидир, бунда танлаш ишлари усимликларнинг уруилари буйича эмас, балки махсулдор органларига караб олиб борилган. Илдизмевали усимликларнинг икки йиллик булиши уларнинг биологик мохиятидан келиб чихмайди, генотипга хам бол лик эмас, чунки ташки мухит шароитларига караб бу усимликлар кузги экинлар хоссаларини намоён килиши мумкин. Хайта экмасдан туриб уруF етиштиришда илдизмевали усимликларнинг бир йиллик булиб колиши, урукчилик жараёнида репродукциялаш узок давом этмайдиган булса, наслдан наслга утиб борадиган ирсий белги була олмайди.
Хайта экмасдан туриб уруF етиштириш усули киш совук келадиган Узбекистан шароитларида Тупрок, устида шаклланадиган илдизмевалар (ловлаги, турп, Шолтам)нинг халок булиб кетишига олиб келади, лекин сабзи илдизмевалари Тупрокда чукур ботиб турадиган булгани учун мамлакатимизда бу экин урутаарини шу усул билан бемалол етиштириш мумкин. Бирок, совуц кар узок, давом этадиган ва кор цоплами кам буладиган, айникса цор тушмайдиган махалларда экинларни совуц уриб кетиш эхтимоли бор.
Бу усулда илдизмеваларни йиташтириб олиш, киш даврида саклаб куйиш ва бакорда далага олиб чикиб экишга хожат колмайди. Шу нарса мехнат сарфини анча камайтиради. Бу усулда усимликларнинг поя чикариши, гуллаши ва урутаарининг етилиши экинни кайта экиб уруF етиштириш усулидагига Караганда 10-17 кунга тезлашади, уруF косили сезиларли даражада ортади. Бу усулнинг камчилиги шуки, бунда урутаикларни куз ва бакорда саралаб, танлаш ишлари утказилмайди. Шу сабабдан кайта экмасдан туриб сабзи урути етиштириш учун факатгина элита урутаарни ишлатиш керак. Шу усулда етиштирилган урутаардан кейинги уруFчилик ишларида фойдаланиб булмайди. Бу урутаар товар максулот олиш учунгина ишлатилади, колос. Киш совук келиб, кор кам тушганида усимликларнинг халок булиб кетиши ёки эрта бакорда уларни совук уриб кетиши кам бу усулнинг каттагина камчилигидир. Шу сабабли бу усул сабзи уруFи етиштиришда илдизмеваларни экиб олиб бориладиган асосий усулга кушимча тарикасида кулланилади.
Хорижда кайта экмасдан туриб сабзи уруFи етиштириш учун пленкали тоннеллар кулланила бошлади. Пленка остига экин калин экилиб, ягана килмасдан етиштирилади ва факат марказий соябопларидангина уруF олинади.
Кайта экмасдан туриб сабзи уруFи етиштиришнинг энг муким шарти оптимал экиш муддатларига риоя килишдир. Экин кайси муддатда экилганида усимликлар диаметри 1,5-2 см ва OFирлиги 25-40 г илдизмева тугиб, кишга кирадиган булса, ана шу муддат энг яхши муддат булиб хисобланади. Мамлакатимиз шароитларида урта пишар навларни экишнинг энг яхши муддати август ойининг биринчи ярмига, тез пишар навлар хусусида эса, - 20-25 августгача булган даврга туFри келади.
Кайта экмасдан уруF етиштиришда экиш нормаси юкорирок килиб олинади - гектарига 8-10 кг дан уруF экилади, киш тушгунича усимликлар калинлиги гектарига 1,7-2,0 млн. донани ташкил этадиган булиши керак. Шунда буладиган нобудгарчиликларни хисобга олганда йигим вактига келиб, I кв. м жойда 80-185 Туп усимлик коладиган булади. Экиннинг ана шундай халинликда булиши хаммадан маъкул деб хисобланади, чунки усимликларнинг куп шоклаб кетишига йул куймай, факат марказий соябоьшар билан биринчи тартиб соябоплари шаклланиб боришига, экин '' уругаарининг баравар етиладиган булишига ёрдам беради.
Кайта экмасдан туриб сабзи уруFи етиштиришда экиннинг кишга чидамлилиги ва уруF хосилдорлигини ошириш учун фосфорли ва халийли уFитлар каттарок, дозаларда ишлатилади. Бу уFитлар олдин шудгорга, экиш вактида каторларга солинади, Кузги озиклантириш махалида берилади. Бахорда экин каторларнинг кундалангига караб бороналанади ва унга бахорги озик, берилади. Бегона утларни экин катор ораларини ишлаш ва гербицидлардан фойдаланиш йули билан йук килиб борилади. Заруратга караб экинга сув бериб турилади. Касалликлар ва зараркунандаларга карши кураш учун албатта профилактика чораларини куриш зарур.
Нав тозалаш ишларига алохида ахамият бермок керак. Мамла- катимизда ёввойи холда усувчи сабзининг хам бир йиллик хам икки йиллик хилари учраб турадиган булгани муносабати билан, агар тегишли нав тозалаш ишлари утказилмайдиган булса, кайта экмасдан туриб уруF етиштириш усули овкатга ишлатиладиган сабзи сифатининг пасайиб, навларининг айнаб кетишига олиб келиши мумкин. Ёввойи сабзига карши кураш уругаик экинларда бахор кезлари усимликлар баргларининг куриниши ва илдизмевасининг рангига караб икки-уч марта нав тозалаш ишларини утказиш ва участка атрофида учраган ёввойи сабзини уриб ташлаш йули
билан олиб борилади.
Экин калин экилганида битта усимликда туаидадиган соябоплар сонининг чекланган булиши уругаарнинг баравар етилишига ёрдам беради. Шу нарса кайта экмасдан етиштирилаётган уругаик сабзини комбайнлар билан бир йула йигиштириб олишга имкон беради. Бунда комбайнлар яхши ишлайдиган делителлар билан ускуналанган булиши керак. УруF нобудгарчилигини камайтириш учун йигим ишларини эрталабки ва кечки соатларда утказиш лозим.
Сабзини кайта экмасдан устириш усули кулланилганида олинадиган уруF косили гектарига 0,7-0,8 т ни ташкил этади.

Download 0,95 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   116   117   118   119   120   121   122   123   124




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish