Guliston davlat universiteti «kimyo» kafedrasi

Polimer qurumini aniqlash

Qurum miqdori pirolizdan keyin qolgan qoldiq va kul massalari o’rtasidagi farqdan topiladi.
Ishni bajarish tartibi. 1 g polietilen namunasi chinni kosachada kvarts trubkaga joylashtiriladi, undan azot o’tkaziladi. Trubka 500⁰Cgacha qizdiriladi. Piroliz 1 soat davomida olib boriladi. Keyin kosacha olinib, sovutiladi va tarozida tortib olinadi.
Hisoblarni bajarish. Qurum miqdori (y) % da quyidagi formula yordamida topiladi:

Bu yerda g₂ – pirolizdan keyingi qoldiq massasi, g; g – polietilen massasi, g; x – kul miqdori, %.

Polivinilxlorid tarkibidagi xlorni fotometrik aniqlash

Bu usul kolbadagi polimerni kislorod bilan minerallashtirish va xlorni nitrat kislota sharoitida nefelometrik aniqlashga asoslangan. Usulning sezgirligi 25 ml fotometrik eritmada 0,01 mg ga teng.
Kerakli jixozlar va reaktivlar: fotoelektrokolorimetr FEK-56; 25 va 500 ml sig’imli o’lchov kolbalar; 1, 5, 10 ml o’lchamli pipetkalar; 800 ml sig’imli Sheniger kolbalari; 25% nitrat kislota eritmasi, kumush nitratning 0,1 n eritmasi; doimiy massagacha kuydirilgan natriy xlorid; 1 mg/ml xlor tutgan standart eritma, uni tayyorlash uchun 0,824 g natriy xlorid suvda, 500 mlli o’lchov kolbasida eritiladi; 10 martagacha suyultirilib, 0,1 mg/ml xlor tutgan ertma olinadi.
Graduirlovchi grafik tuzish. 25 ml sig’imli 7 dona o’lchov kolbasiga 0,1 mg/ml xlor tutgan 0-0,1-0,2-0,4-0,6-0,8-1,0 ml dan standart eritma solinadi, 15 mlgacha suv qo’shiladi va aralashtiriladi. Har bir eritmaga 1 ml nitrat kislota, 1 ml kumush nitrat solinadi, aralashtiriladi, eritmaning hajmi suv yordamida belgigacha keltiriladi va yana aralashtiriladi. 20 daqiqadan keyin eritmalarning optik zichligi 480-500 nm da kontrol eritmaga nisbatan o’lchanadi (kyuveta qalinligi 50 mm).
Ishni bajarish tartibi: mikrotarozida 5-8 gr tahlil qilinadigan namuna tortib olinadi, filtrga o’raladi, biroz paxta (vata), kaliy sulfatning bir nechta bo’lakchasi qo’shiladi, platina setkaga joylashtiriladi. Kislorod bilan to’ldirilgan va 10 ml suv solingan Sheniger kolbasida tezda yondiriladi. Yondirilganidan keyin kolba 30-40 daqiqa turadi, bunda vodorod xlorid bug’lari to’liq yutilishi kutiladi. Keyin eritma 25 ml hajmli kolbaga solinadi; kolba, tirqish, va setka 10 ml suv bilan yuviladi. Ustiga 1 ml nitrat kislota eritmasi, 1 ml kumush nitrat eritmasi solinadi, eritmaning hajmi suv yordamida tegishli belgigacha etkaziladi va aralashtiriladi. 20 daqiqadan keyin eritmaning optik zichligi kontrol eritmaga nisbatan o’lchanadi.
Hisoblarni bajarish. Xlor miqdori (mg) graduirlovchi grafik bo’yicha topiladi va quyidagi formuladan hisoblanadi (%):

Bu yerda c – grafikdan topilgan xlor miqdori, mg; m – namuna massasi, mg.