Guliston davlat universiteti filologiya fakulteti

Ishning bajarilish tartibi
1. Berilgan matndan gap bo’laklari odatdagi tartibda tuzilgan va o’zgargan tartibdagi gaplarni topib, ikki guruhga ajratib yozing.
2. Bo’laklari o’zgargan tartibdagi gaplarni aynan qaysi bo’lak-larining tartibi o’zgarganini aniqlab, buning sabablarini tahlil qilib, bayon qiling.
29-mashq. Mashqni ko’chiring. Gap bo’laklarining tagiga chizing. Tahlilni ishning bajarilish tartibi bo’yicha davom ettiring.
Mard kelding, mard ketgil, toqating toq bo’lsa ham, o’tma nomard ko’prigidan, suv seni oqizsa ham.(Oraziy) Dono ayol! Agar ering barcha bo’sh vaqtini sen uchun sarflashini istasang, unga hech qaerda ko’rmagan, his qilmagan izzat-ikrom va lazzatlar ato qil. (Pifagor) Molu puling ketsa-ketsin, ammo vaqtingni zoe ketkazma.(Otalar so’zi) Agar bizning hayotimiz hurriyat va baxt-saodati uchun qurbonlik sifatida kerak bo’lsa, biz o’limni ham xursandchilik bilan kutib olamiz.(Behbudiy) Darig’ tutmang, ilm uchun ketsa molu jon, o’quv farzligi ming yo’l Qur’onda farmon.(Hamza) Yaxshisi biz o’zimizni maqtamaylik, birov bizni maqtasin.(Demokrit) Milliy g’urur, milliy iftixor har qanday ishimizning poydevori bo’lmog’i kerak. (I.Karimov).
30-mashq. XX asr mo’’jizasi
Mo’’jizalar haqida o’ylash insonga xos xususiyat. Tabiiy narsalarni eyish, jismoniy tarbiya va ochlik kabi o’z holicha g’aroyib bo’lgan narsalar, yutuqlar sirini o’rganmay turib, inson o’zi tushunib etmagan narsalardan mo’’jizalar axtaradi.
Tabiatning buyuk qonunlariga amal qilish uncha qiyin emas. Kasallikdan jabr tortgan, barvaqt qariyotgan kishilar sog’ayish va yasharishning tezu oson yo’llarini orzu qiladilar. Yodingizda tuting: salomatlikka erishiladi! Uni sotib olish bo’lmaydi. Sizga uni hech kim sotmaydi ham. Men tabiiy narsalarnigina eganim, ochlik yordamida badanni tozalash qonunlarini o’rganganim uchungina kuch-quvvat va g’ayratga to’laman. Ayni shular kishini qartayishdan saqlaydi. (Pol Bregg)
Mustaqil ishlash uchun savol va topshiriqlar
1. Eski o’zbek tilida gap bo’laklarning o’rni mavzusida ilmiy axborot tayyorlang.
2. Gap bo’laklarining tartibi va mantiqiy urg’u o’rtasidagi aloqadorlikni izohlang.