|
II БОБ. Информатика фанини ўқитишда умумий тушунчалар ва уларнинг таҳлили
2.1. Информатика фанининг умумий тушунчалари
2.1.1. Информатика ўқитиш методикаси фанининг мазмуни ва тузилиши.
Информатика ўқитиш методикаси фани олий ўқув юрти талабалари учун умумий ўрта таълим мактабларида, академик лицей ва касб-ҳунар коллежларида информатика фанидан таълим бериш, фаннинг тузилиши ва мазмунини илмий ва психологик-педагогик нуқтаи назардан чуқур ўрганишларини таъминловчи курс ҳисобланади.
Информатика ўқитиш методикаси курсининг мақсади – бўлажак информатика ўқитувчиларида ўқитишнинг муаммоларини мустақил еча олиш, ўқитишнинг замонавий усулларидан фойдалана олиш, мустақил ўқитиш кўникмасини ҳосил қилиш, услубий ижодни тарбиялаш кабилардан иборат.
Курснинг асосий мақсади бўлажак информатика ўқитувчисини ўқув юртларидаги информатика предметининг мазмуни билан таништириш, уни бўлажак касбга тайёрлашдаги аҳамиятини чуқур ўргатиш, информатикани ўқитишнинг асосий услубий ва дидактик шакллари, усуллари шунингдек тамойилларини ўргатиш, ўқув юртлари информатика предметининг мазмунини ажрата олишга тайёрлашдан иборат.
Информатика ўқитиш методикаси курсининг асосий вазифалари қуйидагилардан иборат:
информатикани ўқитишнинг аниқ мақсадлари ва ўқув предметининг мазмунини аниқлаш;
ўқув юртлари информатика предметининг мазмуни билан таништириш ва уни таҳлил қила олишга ўргатиш;
информатика предметини ўқитишнинг умумий ва хусусий услубларини эгаллашга ёрдам бериш;
қўйилган мақсадларга етишишга қаратилган кўпроқ маъқул бўлган услубларни ва ўқитишнинг ташкилий шаклларини ишлаб чиқиш;
информатика ўқитишнинг дидактик усуллари, шакллари ва тамойилларини ўргатиш;
ўқитишнинг зарур воситаларини кўриб чиқиш ва ўқитувчи иш фаолиятида уларни қўллаш бўйича йўриқномаларни ишлаб чиқиш;
ўқув юрти информатика хонасини ташкил этиш ва жиҳозлаш, ундан фойдаланиш ҳақида тасаввур ҳосил қилиш;
маҳаллий тармоқли ўқув юрти компьютер хонасида ишлаш кўникмасини ҳосил қилиш;
информатика курсига оид дастур, дарслик, ўқув қўлланмалар билан таништириш ва уларни таҳлил қилишга ўргатиш;
информатика курсига оид дарслар ташкил этиш, унга тайёрланиш ва уни ўтказиш бўйича малакаларни шакллантириш;
ўқув юрти информатика курсидан олиб бориладиган машғулотлар ва уларнинг мазмунини ажрата олиш йўл-йўриқларини ўргатиш;
талабаларда яъни бўлажак ўқитувчиларда синф ва синфдан ташқари машғулотлар, турли қизиқарли тадбирлар ўтказишга малака ҳосил қилиш кабилардан иборат.
Информатика ўқитиш методикаси курсининг мазмуни таълим муассасаларида информатика фанини юқори сифатли ўқитиш усулларини жорий қилишдан иборат.
Информатика ўқитиш методикаси курси ўз соҳасидаги ишланмаларни тайёрлашда педагогик янгиликлар ва психологик тавсияларни ҳисобга олади. Маскур курс педагогика, психология, математика, информатика, математик мантиқ, математик моделлаштириш, программалаштириш каби фанлар билан узвий боғланган.
Информатика ўқитиш методикаси курси бўлажак ўқитувчини информатика ва ахборот технологиялари фанларини ўқитишда, келгуси касбий тайёргарлигида фанни ўқитишнинг мазмуни ва шаклларини танлаш тамойилларини, бошқа предметлар билан ўзаро алоқасини тушунтиришда, компьютер ва унинг тармоқларидан малакали фойдалана олишларида, мактаб компьютер синфи шароитида ишлаш усулларини эгаллашларида ёрдам бериш каби масалаларни ҳал қилишга ёрдам беради.
Маскур курс билан танишиб чиқиш натижасида бўлажак информатика ўқитувчиси маҳаллий тармоқли шахсий компьютерлар билан жиҳозланган ўқув юртининг информатика хонаси ташкил этишнинг вазифа, тамойиллари ва хусусиятларини билиши, ўқув юрти информатика курси бўйича мавжуд дарслик, ўқув қўлланмаларини чуқур ўрганиши, унинг амалий дастурлитаъминоти билан танишган, компьютер синфларида ишлаш кўникмаларига эга бўлмоғи лозим. Бўлажак ўқитувчи мустақил равишда замонавий ахборот технологиялари асосида ўтказиладиган ўқув-тарбия жараёнини таҳлил қила олиши ва ўқув юртида ўқитиш учун зарур бўлган замонавий ўқув-услубий таъминотни ишлаб чиқа олиши зарур.
Информатика ўқитиш методикаси таълим ва тарбия билан боғланган қуйидаги 3 та асосий саволга жавоб беришга йўналтирилган:
Информатикани нима учун ўқитиш керак?
Информатикадан нимани ўрганиш керак?
Информатикани қандай ўқитиш керак?
Информатика ўқитиш методикаси курси 2 қисмдан ташкил топади:
ўқитишнинг умумий методикаси;
ўқитишнинг хусусий методикаси.
Ўқитишнинг умумий методикасида предметнинг мақсади, масалалари ва мазмуни бўйича муаммоларни умумлаштириш, тушунтириш, билимни текшириш ва мустаҳкамлашнинг асосий формаларини ишлаб чиқиш ва классификациялаш масалалари, ўқувчилар ёшига қараб алоҳида педагогик усулларни қўллаш самарадорлиги масалаларини кўриб чиқади.
Информатика ўқитишнинг умумий методикасида қўйидаги масалалар қараб чиқилади: Информатика ўқитиш методикаси фанининг предмети, информатиканинг фан ва ўқув предмети сифатидаги тавсифлари, информатика методикасининг тавсифлари, информатикани умумтаълим мактабларида ўқитиш мақсадлари, Ўзбекистонда информатика фанини ўқитиш ислоҳотининг муаммолари, умумий ўрта таълим Давлат таълим стандарти, информатика ўқитишнинг узлуксиз тизими, информатика курсининг ўқув-услубий ва дастурий таъминоти, информатика таълимининг шакл ва усуллари, информатика таълимини ташкил этиш, ҳисоблаш техникаси хонасининг жиҳозланиши, дарс ва уни ташкил этиш масалалари, ўқитувчининг дасрсга тайёрланиш тизими, ўқувчилар билим ва кўникмаларини назорат қилишнинг турлари, текширишнинг функциялари ва тамойиллари, текширишнинг усул ва шакллари, текшириш воситалари, информатика курси бўйича ўқув жараёнини режалаштириш, информатика бўйича қўшимча машғулотлар ва унинг ўқитишдаги аҳамияти.
Информатика ўқитишнинг хусусий методикасида информатика фанининг алоҳида мавзусига бир бутун деб қараш, берилган мавзунинг мазмунини аниқлаш, ҳар бир аниқ мавзуга таалуқли тушунчаларни киритиш методикаси, берилган мавзу бўйича ўқувчилар билимини текшириш ва назорат қилиш тизими ишлаб чиқилади, мавзунинг амалий йўналиши ва фанлараро алоқаси аниқланади.
Информатика ўқитишнинг хусусий методикасида қўйидаги масалалар қараб чиқилади: ахборот тушунчаси, модел ва моделлаштириш асослари, алгоритм ва дастурлаш асослари, тақрибий ҳисоблаш усуллари, чизиқли дастурлаш элементлари, операцион тизим, матн муҳаррири, электрон жадваллар, компьютер графикаси, маълумотлар базаси каби мавзуларни ўқитиш методикаси масалалари.
Информатика ўқитиш методикаси курси билан танишиб чиқилгандан сўнг талабалар қўйидаги билим, малака ва кўникмаларга эга бўлиши талаб этилади:
ўқув юрти информатика предметига тегишли дастур, дасрлик ва ўқув қўлланмаларнинг мазмуни ва таркибини билиши;
информатика предметини ўқитиш услубиятини билиши;
дарс таркиби ва уни ташкил эта олиши;
информатикага оид дидактик материаллар, кўргазмали қуроллар тайёрлай олиши ва улардан дарсда фойдалана олиши;
дарс шаклларини бир-биридан фарқ қила олиши;
дарсдан ташқари тадбирлар режаларини туза олиши ва ўтказиш малакасига эга бўлиши керак.
Do'stlaringiz bilan baham: |
