Г>ул китаптл К. лракллнакстаппып кубла ранонллрыпда жасай- тугын клракалпаклардын этннкалык составы, сол гсрригориядагы

м Кяракалмакско-русскнн сяоварь. М., 1058. [>умнаи былай
кыскаша ККРС деп алынды.
35
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

көп алыўына Пайлаиыслы. Сырткы формасы торлы, 
соқпак. Лгы нышақ тийгеннен тарс етип жарылганы- 
нап кслнп шыққан. Түри көк, қара саргыш. Басқа қаў- 
|.шлардай, шық тускенде буныц тубн де жарылады 
(Ҳәм). Хорезм гонорларында қаўынныц бул тур
пт ар-
лавық
деп айтылады.
Тий
—жердин түби, жүзи, ултапы. Кубла диалект 
лексикасынын барлық объектлеринде де бул сөз ак- 
1
*мн қолланылады: 
'Горпақ қала. жердиқ шпйиндъ.
)1\ер тийинэ труба қойады
( Акб.). 
Бир гүжим бар
еди сонық тийиндэ
(Досб.). 
Лэрйанық тийи ағып атыр
(Ақб.). 
Йсрдиқ тийинде. М ыналар тийиндэ,
сайасын- 
да қалып қойады (Ҳәм). 
'Гийинэ қойған ағашы...
/'уркмэни қара
/шшзшш-түркменше қара жүзим, 
дәми мазалы, үш жылда 
мийўе береди, 25-30 жылға 
дейин жасайды.
Узунбаш ж үуэри
—жүўериниц түри. Ерте егиў ке- 
рек. Писиў ўақты узақ мезгилди талаи етеди (Келт.).
Ҳүж ж э
—қәрелипиц бир түри. Қәрёлиниц туқымын 
ермк, шине, ҳүжжә-сол үшеўин бир-бирине сабыўға 
болады (Ҳәм., Бир. орайы).
Шаббаз бийшэги.
торлы, жүзи қалыц, гүзги-қысқы 
қаўын, бәҳәр айларына дейин сақлаўға болады. 
Ире- 
цн сарғыш, көқ т. б., гүзде сентябрь, октябрь айлар- 
ында писеди, сырты торлы. Жүдә мазалы ҳәм шийрин 
қаўым (Досб). 
Хорезм говорларында қаўынныц бул 
түрин 
шаббазь гүла.вь
ден атайды.
Ш аш алақ ж үўэри
—найман жүўери. Бул жүўери 
басқаларындай май айында егилип, төрт ай дегенде 
(тоқсаи күннен аслам) писеди (Ҳәм).
Щ еқгэк—
тоға. Беллик, айыл сыяқлы заглардыц бир 
ушына бекитиў ушын ағаштан, я мегаллдан исленген 
зат. Каз. 
тоға
(ҚТТС, II. 355), өзб. 
т уқа, қамар ҳ а л -
қиси, камарбанд
(РУзС, 689), түркм. 
дока
(РТмС,604).
Ш уқалақ! 1жам-жерю1П
ой жери, щуқапақ, шуқыр 
жср.
Қайэрда бир ой ш уқалақ болса, сөйэргэ 
апары/г
тастайдэкэн
(Аққ.). 
Щ уқалақт а суў қалған йекэн,
шуқурды ж ан дейди. мени бир ш уқалақ жерге тас-
тап қашып кететуғун
(Аққ.). 
)Кам
атамасы өзиниц 
т пмкирып русша 
яш Щ ам а> ж ам сви\пгн
алыўы итимал.
Шуқалақ диалекглнк сөзи қазақ тилц Арыс говор-
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

ында 
чуқанақ
” , өзб 
чуқур
(РУзС.,985) қырғ, 
чуқур,
чунқур, ақ
(РКрС., 982) деп айтыдады.
Ш абирганы жүзүм~жуз\т\и\\\,
түри. Дәни мазалы, 
түрн кара, көк рецли, формасы киши, домалак болады. 
Үш жылда мпйўе берип, 25-80 жылга дейип жасанды 
(Досб.). Хорезм говорларында жүзимннц бул түри шь- 
бьрғань деп аталады.
/ҮУытг-ажырыклы жердицбозға айиалыүын 
шым
деп 
атайды: 
Шымбай ж атқан бир ишм йекен
, 
аўдарып
егин еккэн.