Г>ул китаптл К. лракллнакстаппып кубла ранонллрыпда жасай- тугын клракалпаклардын этннкалык составы, сол гсрригориядагы

!>< Ж. Д о с к а р а е в . Дрыс говормнын лексикалык ерекшел1к-
тер1. .Казак т1л1 тарихы мен диалектоло! нясыныц мэселелер!, *
3 и)ыгуы. Алматы, НХ50, 39-бет.
1,4 М. К. Д м и т р и е в. Стро
11
тюркских языков, М., 1962, 522-
бет.
31
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

үлкен, ақ. Одегте темекиии суўык урмастан бурыи 
жыйиап алады. Паслен тухымына жагады. Қаз. 
теме-
К
1
(ҚТТС, II, 349), өаб. 
чеким
(УзРС., 518), түркм. 
теммэки, түтүн
(РТмС., 757).
ь—Қат пш баш жүўэри-к&түы
баслы жүўерн. Бойы 
өскин, дәни тығыз, нык болады. Ясиў ўақты басқа 
жүўернлердей төрг ай он күн (Ҳәм).
Қ лли й ли
лсузулг-жүзимнин түри. Жазда писедп, 
иреци қызғыш, қа|)алгым, үш жылда мийўе береди. 
25-50 жылға дейин жасайды. Хорезм гопорларыпда 
х а л и л ь
формасында ушырасыўын көриўге болады.
^ 
Қ элийли
и/а&)алы-шабдалдын гүри. Үш жылға қа-
раганда мийўе берип, 25-30 жылға дейин жасайды 
(Қелт).
Кэндэк-
ой; кәндек, суўды сақлап турыў ушын пс- 
лснеди. Өзб. 
ариқ зовур
(РУзС., 280), түркм. 
ганав,
салма, яп
(РТмС, 242), татар. 
қанаў
(РТТС, II. 58).
Қыйраўа бийдай-бурын
егилген егис орнына шық- 
қан бийдай (Досб).
Қырқлық-к
айшы. Бул жерде жонышқаны қырқату- 
ғын курал регинде қолланылып, формасы ораққа уқ- 
сас, жүзи егелген, белгилн сапка орнатылган буйым. 
Қаз. 
қырықпшқ
(ҚТТС, 11,109), түркм. 
ғайяы
(РТмС, 
389), татар. 
қайяы
(РТтС, 11,315).
Қырмалы
ыйдз-жнйденин түрн, арпапы жийдеден 
(арнапы йийдэ)
үлкенирек, түри қып-қызыл болады.
Қытайы
қаўу«-қаўыннын түри, ортасы тилик-ти- 
лик, рени ак, кара көгис, жүзи кызыл, жуқа, аўыр- 
лығы жеринин күшине қарайды. Бул ақ қытайы, қа- 
ра кытайы болып екиге бөлинеди. Екеўиниц де иши- 
нин ақ жузлери (мағыз) бар. Иши қызыл жүзлиси 
ағыиа қарағанда ертерек писедн. Егилиў мәўсими-бә- 
ҳәр (Ҳәм., Досб). Хорезм говорларында каўынныц 
бул тури 
хы т ай
: деп аталады.
Ломманы жүгэри
-жүўеринин бир 
түри: 
пКасы
үлкэн, бойы келт э, йерлидэн {йерли ж үгэри) бу-
р унп и сэд и
* д е п гүррин етеди қубла диалект терри- 
торинсындағы информаторлар.
Майэрик-майлы
ерик, ернкгиц түри, формасы ҳор 
қыйлы, сырты жылтыр.
М алапаш а
-аўылхожалық 
зсбабы 
(ески), 
мала; 
оныц мынадай бөлеклерн бар: 1) оклаў ағаш, 2) ма- 
лапашанын (кол) қулақ шегэси, 3) мойыпгырықтағы
32
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

еки агаш (замиПин ағаш), 4) малапашаиыц шүи те- 
сиги т. б.
Москэ
жузулг-жүзимниц түри. Жазда писедн, фор- 
масы сарғыш, домалақ. Үш жылда мийўе береди. 25- 
30 жылға дейин жасайды. Хорезм говорларында 
мэс-
кэ
деп қолланылады.
М эт хайир
.жуўард-жүўериниц бнр түрн. Васқала- 
рыпа қарағанда келте бойлы жүўери ҳәм егиў мәўси- 
мп де кеширек. Төрт айда өсип жетилиседи. Халықга 
буны 
орыс жүуэри
деп атақ береди (Келг).
М ийэ ағш илары -
мийўе ағашлары. Булардыц өсиў 
(ержетиў) ўақытлары ҳәркыйлы. Халықтыц күнделик- 
лн тәжнрийбеси қәрелн мепен анардыц төрт-бес жыл- 
да, алманыц алты жылда, жүзимниц үш жылда кәмал- 
ға келиўии анықлайды. Өзб.