Г>ул китаптл К. лракллнакстаппып кубла ранонллрыпда жасай- тугын клракалпаклардын этннкалык составы, сол гсрригориядагы

*:|Л В и к т о р Р е Н
1
 е т о н. Т у рс у н I I б р о қ и м о н. Уабек
Т|
1
Л(иумослип
1
ДЯ
1
'и блыи лкгуал мробле.млллр.. 
1.г>-бег; Л. К. По-
роиков. Галжнкско-у гбекское двуи <ычис и воирос о клаимов.тяник
'Iаджикского и уабекского ииыков. .Учеиые заииски инстнтуга
.Востоковедеиия А11 СССР*. т. IV, М., •952, 105-2Л) бетлер
123
ч
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

сөзлердиц нызпмлықлармн үйрспиў ушип алдьг меиенг 
усы процессги болдырагугыи қубылыс, жағдайлардь* 
салыстырыў керек. Дурысыида да бул жағдай өмир- 
талабыпап, турмыс зэрүрлипшец дналект ўәкиллери- 
ннн жасагап тнл орталығынан ҳәм т. б. факторлардан- 
келип туўады.
Кубла диалекг лексикасына өзбек ҳәм түркмси тил- 
лсрииеп созлердиц аўысыўы мине усы жағдайлар тий- 
карыпда әмелге асты.
9. РУС ТИЛИНЕН КИРГЕН СӨЗЛЕР
Елимиздеги басқа түркий тиллери сыяқлы карақал- 
иак тилиниц лексикалық сосгавына да рус сөзлери 
Уллы Октябрь революцинсына дейннги дәўирде-ақ 
кире баслаған.
XIX әсирдин екинши ярымыпда Ф. Энгельс рус- 
тнлинин роли туўраль^айта келип, мынадай деген еди: 
„Россия шығыска қатнас мәселесинде ҳакыйкаттан да- 
прогрессивлик роль аткарады.2'"5
Бул тилди үйрениў арқалы рус халқыныц әдебия- 
ты, моденияты менен танысып, олар менеп экономи- 
калык карым-қатнас орнатыўға, миллий мәденияттыц 
раўажланыўына кец мумкиншилик туўатуғынын реаль 
турмыс дәлиллеп отыр.
Ренолюцияга шекемги дәўнрде үетем класс ўәкил- 
лери рус тилин үйреннўге тосқынлық жасап келди.
Рус лексикасынан қарақалпак тили ҳәм оныц қубла 
диалектине сөзлердиц өтнў дәўири-Х1Х әсирдиц II яры- 
мына, яғный тийкаргы халық массасыныц Россияга ко- 
сылғаннан кейингн дәўирине туўры келеди. Ол ўа- 
қытта рус гилинен аўысқан сөзлер саўда кагиасықла- 
ры, оскерий, сияснй, мәдений, административлик ис- 
лерге байланыслы ҳәм бир жағынап күнделнкли тур- 
мысқа тән сөзлер болды.-'17
Рус сөзлериниц тилимнзге көплеп аўысыў дәўнрн- 
Октябрьдеп сонғы дәўнр. Әдебнй тил мепеи 
диале- 
кгке сөзлердиц келип косылыўы тнлдиц раўажлаиыўы, *
II.