Г>ул китаптл К. лракллнакстаппып кубла ранонллрыпда жасай- тугын клракалпаклардын этннкалык составы, сол гсрригориядагы

7, Режэп
Рэжәп
30 күн
8.
Шайам//ша\бам//
шаэбэи1»0
Шәбан
29 кин
9, Рямазан
Рамазаи
30 күп
10.
Шаўуал
Шәўәл
29 күн
11. |3улхада
Зүлқэдэ
30 күн
12. |3улхүжжә
Зүлхижә
29—30 күн
||И Дж. Д у й с е н г а л и ев Постаиовка мреподаиамия математики
м пореиолюи.
11
ош
1
ьи школах Каракзлмакин. 4б-бет.
1,11 араб. 
ка м а р ь
-лума /караиыз: Л. 3. Ьулагов. Сравнительмый
слонарь турецко—татарских маречий, т П.С4-бст/.
|Л'' араб. .шзл
7
«Л
1
'ь-иазиа
1111
е мервого месяца Мухаммелам, в ко-
тором аамрещалось до исламтма вести войму, /Л.З.булагов.
Ср.
1
И
11
итс.
1
Ы
1
ЫЙ словарь турецко —гатарскнх иаречмй, т. 11,214-бст/
■*’> 
1
маьба
11
-мазпаине 8-го меьяца мусульман /Л.З.будагов. Сраи-
ммтельцыи слоиарь.. т.М, 668 бет/.
90
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

Бул ай агамалары көпшплпк' халықтыц түсиниўи 
ушын қолансыз, ннкемсиз. Сонлықтап „Қарақалпақ- 
станда ан есаплаўын (Лунпое легосчисленпе) тек гана 
медресениц курснн жақсы оқыган „илнмназ* ден атал- 
ган ахунлар билегугын едн, олар да толық смес“|П7 .
Қубла диалекг лексикасыида „жулдыз календары“- 
шамсия 1(18 ямаса екинши гүрли айгқанда зодиакальлық 
(РКазС.,234) күнниц жүрисин көрссгнн, 12 андыц ба- 
сы болған жулдызлардыц агына байланыслы ай атама- 
лары да бар.
Ҳәзнрги ески ай атамаларынап 
ҳ л ч е л ам ал
орны- 
на 
март, сэўир
орнына 
апрель, ж аўза
орнына 
май
цеп қолланылады. Шамсияға байланыслы агамалардыц 
келип шығыўы туўралы М. А. Тереитьев былай дей- 
ди: „У мусульман, кроме лунного счнсленин, сущес- 
тевало еще солнечиое, введенпое в 1079 году сельд- 
жукским султаном Малек шахом“. 170 „Буныц тийкары- 
на (жулдыз календары— 
О. 
П..)
тропнкалық 
жыл 
кабыллаиып, ол бәҳәр айларынан басланады да, 365 
күннен ибараг болааы. 12 ай ҳар юйсысы ЗЭ күннен 
қурайды, кем болып қалган 5 күн кейингисине қосы- 
лады. Жыл марг айынан басланады... Жаца жылдыц 
биринши күни „наўрыз“ деп аталады.171
Диалекггеги архаизм сөзлер тек ай. күп калеидарь- 
ларыиан ғана ибараг е.мес. Олардыц ншинде базы бпр 
диний түсипиклерге байлапыслы атамалар да бар Мэ- 
селен, диний мәкемелерде окыған саўатлы адамла|)ды 
ертеде ақун деп атаған.Бул атама қубла дпалектте 
аўхўн, аўқмн
формаларына ийе.17-1 Мысалы; 
Р эҳнэт ўл-
л а аўқыннық баласы бар.
Бнр қаиша диний атамалар көпшилик халықтыц 1
0
7