|
икайа
// өзбек.
ҳ и к о я
/
Икки—еки /санақ сан./. Мысалы:
икки йыл\
өзб. икки
/УзРС., 172 , кырғ.
эки
/РКрС., 140/, татар.
ике
/РГтС., 220' түркм.
ики.
Илзгән табақ—үлкен ақ табак. Өзб.
л а г а н -б а п ь -
шое блюдо с плоским дном /УзРС., 237/.
Инқылап — революиия, аўдарыспак:
И нқы лапт н
қурған екән.
Вул сөздин тийкары араб-парсы
тилиндеги
инқылап
/реполюцня/ деген сөз.
Иси багмр -эксканатор:
Иси батыр деведиғо...
1Иымбай гонорыида иске батыр
цгске батыр
мықты!
деп айтылады.
Искэнжә// иресс—бнр нзрсенн катты кысын, тыгыз-
лаўга арналған мехаинзм. Өзб.
исканжа.
www.ziyouz.com kutubxonasi
й
Йағ— май;
Оөдәнә босын йағ босын—
дегән екән
/Майем/. Өзб мой, 6г /РУзС., 304/, түрк-м.
яг
/РТмС., 306/.
Йадгэр—естелнк. Өткенди есте сақлаў утш.ш бел-
ги, нышан:
'1ек иадгэрлнк учун йазы лған.
Йадгэрлик ушун болған
/Карамазлы/. Өзбек
тилинде
ёдгор
,
сдгорлчк
/РузС., 525/, түркмен-
ше
ядыгәрлак
/РГмС., 460/.
Йалп еттируў—сатып алыў дегси мэниде:
қазир
йуз сомга йалп ептшраОи
/Акб., Акқ./.
Йалшытмаў—каиаатландырмаў:
қарры бизлярди йа
йалшытмайди, йа мандытмайоы
/|>ир. орайы/.
Йанги —жана: тутылмағаи, гонермегеи, сапасы, тур-
кы, түси, өзине түсер баҳасы арзанламаган
буйым:
йанги т ехника деген қарылпақт а....
Диалекттеги
йанги
келбетлиги Хорезм
гонор-
лаоындағы
йаца
ҳәм өзбек әдебий тилнндегн
янги
/РУзС., 444/
сөзлери менен тө^жинлес
болып, кубла диалектке өзбек тилинин жерги-
ликли өзгешеликлери тийкарында аўыскан.
Йарғанат -жарганат. Қаз.
жарқанит
/ҚТТС, I,
218/, түркм.
ярғанат
РТмС., 289/.
Йарлыц грамота—саналы иси, тэртиби, халык ал-
дында көрсеткен ҳадал хызмети ушып бериле-
туғын расмий жазбаша түрдеги докумснт /гра-
мота/;
Й арлық грамота алдым.
Келтирилген сөздин екеўи де бнр мәниде.
Йарлық
/рус. грамота/,
грамота
/рус. гра-
мота/.
Йатыруў—есанлаў, белгили г|)унпага жаткпрыў:
Күш көлчкке йатырды
/III ым/.
Йәнэ—жәие. Сезлерди өз ара байлаиысгырыўшы
дәнекерсөз:
Йэнә келдик.
Өзбекше
яна
/РУзС.,
188/ сөзиннн фонетнкалык ояернске ушырап,
диалекгке аўысқан формасы.
Йедди//же
1
ти —жети;
Мена йеООа йаишмда экеи
тастаған. }Кетти .жасымОа Иарымлсан ба-
ба экеп тастаған. }Кети
сөзи тарнйхий эпи-
калык дәстанларда да
жетти
болып
гсзле-
седн:
1 5 -5 8
225
www.ziyouz.com kutubxonasi
/\,ыз болмайды. ғаррыларға жетти қат, ғош
жмгитлер болмас ҳеш те биимурат.
/„Кырқ қыз“, 183-6./»
Йерли жүгәри—жергнликли
жердиц
жүўериси.
1>оПы узын, басы катты:
Й ерли тез писпәгэн.-
нен кейин ломманы, қатты баш, (гасмық егэ-
<)ч
,Келт/.
Йийдони кақма —жийдени қақпаў, ишикдсги ку-
пыя сырды айтып қойма деген мәниде айты-
лады.
Йөткируў—жөтеллеў.
Йурт щабдалы —журт шабдалы. Шабдалдьщ бир
түри /Келт./.
Йүгән — жүўен.
Йүз—жүз:
Йүз сомға амайт уғун баспақларды
йуз е л л и сомға саттығо
/Н.-хан/.
Й уз табақ
,
йетмши табақ, сэксэн табақ
/Досб./. Өзб.
юз
/РУзС., 838/.
Иылқы — жылқы.
Йырма—жигирма /санақ сан/:
Отуз, йуз йырма бе-
реди.
Каз.
жиырма
/КТТС, 1.235/, кырғ.
жм-
йырма
/РКрС., 140/, өзб.
й и ги р м а /
РУзС., 150/.
* К
Каса /кәсә—кесе:
Кэсэни буйаққа эппер
/Ҳәм./.
Каз.
кесе
/КТТС, 1,292/, өзб.
коса
/УзРС., 219/.
Катта /,/кәтте/ кәттә—үлкен, ец үлкен, Бул париант-
лар кубла диалекттиц ҳәмме жеринде айтыла-
ды. Мысалы:
Кэттэ ағашларды ж онуу ушун
/Н.-хан
I. Аннан соқ... бизден кэттэрак... Кэт-
тэ адам болады. Кэттэ қызмэткэрлэрдиц...
куронты болады екен
/Досб./.
Нэпси кэттэ
болыпты. Кэттә мазар бар дийди. Кэтте
эўлийе Мискин деген
/Аққ./.
К а лхо зла р кэт-
гпэ болды
/Акб/.
Қаўап—иске шаншып куўырылған ет:
Ғазатып қа-
ўап етэтин еди.
Бул сөз әдебнй тилде
кэ-
бап
формасына ийе.
Кэйуў—урысыў, бақырыў, кейнў:
Иниси боғасын
кэйип атыр
/Шым./.
Кәллэ—бас:
Х ийўалы жаў болса, )Кэмшийти жа-
ман, қудаға мыц кэтте шүкүр, кэлләм и з
226
www.ziyouz.com kutubxonasi
аман
, 'ф о л ь к л о р д а н
Йақ, қ',уру к әллэ емес
Акб/.
Әзб.
бош, к а л л а
/УзРс., 83, РУзС.,
137/. Бул
сөз ҳаққында Ф. Г. Исхаков былаб
дейди: „Слово
к е л л э НкеллеЦ қ а лла
перснд-
ского происхождеиия... Оно
употребляется
также и в туреиком языке в значениях
темя,
макушка, маковка, головка.
Ср. тат.
кэлэ-
пүш—
тюбетейка, заимс
1
ВОванное из персид-
ского...
к э л л е — пуш —
головной убор“ /Сб. „Ис-
следования по сравнительной грамматике тюрк-
скнх языков," ч. IV, Лексика, М., 1902, 11-
бет/.
Кэлләкәсәр—бас кесер. Жолы бузык, ипнлас ис
пеиен шуғылланыўшы адам:
О л адам кэллэ-
кэсәр екэн
/Аққ/. Әзб.
каллакесар, безори
/РУзС., 137/, кырғ.
баш кесер
/РКрС., 136/,
татар.
баш кисэр, юлбасар
/РТтС , 11, 98/.
Кән—көп.
Кэн бир жақтырмаймыз.
Кәппә — кептирилген, куўратылған көкнар ямаса
тирйек:...
Бир кәппэ таслайды- ақыры
/Ақб./.
Бул сөз өзб.
капаки
/УзРС., 201/ формасына
нйе.
Кәрбиш/ кербиш—гербиш:
Көне кэрбишлери қап-
қара болуп тур. Сениц кэрбишиц болмай
ды да. Онуц кэрбишләри катта, половой
......
/Ақб/.
Кэрнэй—карнай, музыкалық әсбап, узын саплы бо-
лып,
жезден исленеди. Өзб.
карнай
/УзРС.,
Do'stlaringiz bilan baham: |
