Gistologiya, stitologiya va

silliq 
m ushak to'qimasi 
k o ‘n d a la n g -ta rg ‘illik ka 
ega 
boM m agan d u k sim o n shak ld ag i h u ja y ra la r to ‘p lam id an iborat. 
Mazkur 
m u s h a k la m in g q isq arish i sek in v? k ish i ixtiyoriga 
b o ‘y s in m a y d i.
M u s h a k n in g b a rc h a tu rla rid a q isq arish in g ich k a aktin filam en t- 
la rin in g
y o ‘g ‘o n
m io z in
filam en tlarig a 
n isb atan
sirp an ish i
228

---

hiso b ig a am aiga oshadi. M ushak h u jay ralarid ag i ayrim o rg a n el- 
lalar o ‘zig a xos nom alanadi. M ush ak hujayrasi sito p lazm asi -
sark o p la zm a. en d o p lazm atik to ‘r - sark o p lazm atik to ‘r, h u jay ra 
m em branasi y o k ip lazm o lem m a - sark o lem m a deyiladi.
S k elet m ushagi to lalari d iam etridagi fa rq lar m u sh ak n in g o ‘ziga 
xos x u su siy atlari. o d am n in g yo shi. jin s i, ov q allan ish i va jism o n iy
ch in iq q an lig ig a b o g 'liq . M a ’ lum ki, jis m o n iy m ash q lar m ushakni 
rivojlanishi va y o g ‘ qatlam larin- kam ay ish ig a o lib keladi. M ush ak 
m assasin in g bunday yoM bilan oshishi ha>- b ir m u shak tolasi 
d ia n u 'lrin in g k attalashuvi va tolalard a yangi m io fibrillalarn in g 
hosil boMibhi bilan bogMiq. H ujayra hajm in in g oshishi bilan 
tav sifian u v ch i m azk u r ja ra y o n g ip e r tr o f iy a deb nom lanadi; 
h u jay ra lar 
sonining 
ortishi 
lusobiga 
to 'q im a n in g
o 's is h i 
g ip ei-p b i7 n я term ini bilan b e lg ih n a d i. G ip erp iaziya skelet, yurak 
m u sh ak larid a k uzatilm aydi, lekin hujayralari m ito z boMinish 
xusu siy atin i yo q o tm ag an silh q m ush ak to 'q im a sid a am alga 
o shad i. 
G iperpiaziya 
k o 'p in c h a
bachadon 
m ushagida 
(h o m ilad o rlik vaqtida ham g ipertrofiya, ham giperplaziya) qayd 
etiladi.
K O N D A L A N G - T A R G 4 L M L 'S H
a
K T O 'Q I M A S I
K o ’n d a la n g -ta rg 'il skelet m ushagi diam etri 10 dan 100 m km
g acha boMgan u/,un. silin d rsim o n k o 'p yadroli m ush ak to lalarid an 
tashkil 
topgan. 
E m brional 
taraqqiy ot 
d avrid a 
m ezenxim al 
m io b la stia r k o ’p sonli y ad ro la r tutuvchi m ushak naychaiarinj hosil 
q iladi. M ush ak naychalari differensiallash ib , ko'nladang-targM I 
m ushak tolalarig a aylanadi. M ushak tolalarida c h o ‘ziq y ad ro lar 
sark o le m m a osiida jo y la sh a d i, yadro larn in g bun day jo y la sh u v i 
sk elet m ushak tolalari ucliun xosdir. S kelet m ush ag i tolalarida 
sark o le m m a n in g bazal qavati va asl plazm o lem m asi o rasida 
m ayd a kam differen siallash g an
yo'ldosh
h u jay ra lar jo y la sh g a n
(rasm 7.1).
229

---

DilTerensiya 
Mushak tolasi
Mioblastlar
Yo'ldosh xujayralar
Mioblngt xujayrniar 
o'zaro birln'-hib 
mionavehalarni xosil