Gistologiya, stitologiya va

suyaklar ichida qizil suyak ko'migi joylashib, u erda qon shaklli 
elementlari hosil bo'ladi, demak, bu nozik tuzilmalar mustahkam 
suyak bilan qoplanib, himoya qilib turiladi. Bundan tashqari, 
suyak to'qimasi ichki organlar uchun himoya vositasini o'taydi, 
eng muhimi mushaklar uchun murakkab richaglar sistemasini 
hosil qiladi.
SUYAK TO'QIMASINING TUZILISHI
Suyak to'qimasi(textus ossei) ham hujayralardan va hujayra­
lararo moddadan tashkil topgan. Shuni qayd qilib o'tish kerakki, 
hujayralararo modda suyak to'qimasida minerallashgan yoki
208

---

mineral tuzlar bilan to‘yingan bo‘lib, tolalardan va qattiq asosiy 
yoki amorf moddadan tashkil topgan. Uch xil suyak hujayralari 
farq qilinadi: osteotsitlar, osteoblastlar va osteoklastlar.
Rasm 6.5. Osteotsitni tuzilishi.
V- sxema, G-rastrlovchi elektron mikroskopda ko‘rinishi.
1. Hujayra qobig‘i.
2-3. 0 ‘simtalari.
4. Yadro
5. Endoplazmatik to‘r
6. Mitoxondriya
7. G olji kom pleksi
O steotsitlar (osteon- suyak, cytos- hujayra) o ‘simtali 
hujayralar bo‘lib, o ‘simtalari mayda o ‘simtalarga tarmoqlangan 
boMadi. Bu hujayralar o ‘z shakliga mos keladigan bo‘shliqlarda 
joylashib, o ‘simtalari bilan o ‘zaro bogMangan (rasm 6.5). Bu 
hujayra markazida to‘q bo‘ya!gan yadro joylashib, sitoplazma och 
bazofil rangga ega. Osteotsitlar suyak to‘qimasining asosiy hujay­
ralaridan hisoblanib, sitoplazmasida oz miqdorda mitoxondriyalar, 
kuchsiz rivojlangan Golji kompleksi boMadi. Hujayra markazi 
osteotsitlarda topilmagan, shu tufayli bu hujayralar boMinish 
qobiliyatiga ega emas deb hisoblanadi. Hujayraning mayda
209

---

o ‘sim talari k ey in ch alik qisqarislii yoki 
y o ‘q boMib ketishi 
m u m k in. lekin ular jo y la sh g a n k a n a lc h a la r sistem asi saqlanib, ular 
orqali suyak t o ‘q im asida m o dd a alm ash in uv jara y o n i yuz beradi. 
Shunday qilib, osteo tsitlar etu k su y ak nin g asosiy hujayralarnni 
tash k il qiladi.