Өзбекстан республикасы

ӨЗБЕКСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ
ЖОҚАРЫ ҲӘМ ОРТА АРНАЎЛЫ БИЛИМЛЕНДИРИЎ МИНИСТРЛИГИ


ҚАРАҚАЛПАҚМӘМЛЕКЕТЛИК УНИВЕРСИТЕТИ


ХИМИЯ-ТЕХНОЛОГИЯ ФАКУЛЬТЕТИ


Технология кафедрасы
Химиялық технология пәнинен
ГЛОССАРИЙ


Нөкис- 2020


Технология – шийки затларды өндирис қуралларына ҳәм халық тутыныў буйымларына айландырыў усылларын үйрениўши пән болып есапланады.
Химия-технологиялық система (ХТС) – деп өз-ара байланысқан технологиялық ағымлар ҳәм анық бир өнимди ислеп шығарыў мақсетинде белигили бир избе-изликте технологиялық операциялар әмелге асырылатуғын, бир пүтин комплекс сыпатында ҳәрекет етиўши үскенелер жыйындысына айтылады.
Руда – деп кәнниң шараятлары бойынша ҳәм өзиниң тәбийий сапасы бойынша қайта ислеўдиң ҳәзирги заман техникасында халық хожалығы ушын жетерли дәрежеде пайдалы металларды, металл емеслерди ямаса олардың бирикпелерин беретуғын, тәбийий минераль затларға айтыў қабыл етилген.
Mikroelementlar- Bor, molibden, mis, rux, kobalt, marganets va temir.
Organik o‘g‘itlar - Ulardagi elementlar o‘simlik va hayvonlardan olinadigan chiqindi moddalar tarkibida bo‘ladi. Bunday o‘g‘itlarga birinchi navbatda gung, shuningdek o‘simlik va xayvonlardan chiqadigan chiqindilar (torf, kunjara, balik va parranda chiqindisi, suyak uni, axoli chiqindisi va turli ozik-ovqat maxsulotlari chiqindilari) ni qayta ishlash natijasida olinadigan mahsulotlar ham kiradi, bunga yashil o‘g‘itlarni ham kiritish mumkin.
Bakterial o‘g‘itlar - Tuproqdagi va o‘g‘itlardagi havo azoti yoki minerallashgan organik moddalar bilan oziklanuvchi mikroorganizmlar to‘tgan preparatlar kiradi. Bunday o‘g‘itlar qatoriga azotobakterin, tuproq nitragini kiradi.
To‘g‘ridan-to‘g‘ri ishlatiladigan o‘g‘itlar - o‘simliklarning bevosita oziqlanishiga mo‘ljallangan o‘g‘itlar. Ular tarkibida o‘simliklar xayoti uchun muxim bo‘lgan elementlar: azot, fosfor, kaliy, magniy, oltingugurt, temir, shuningdek mikroelementlar (bor, molibden, mis, rux, kobalt) tutadi. To‘g‘ridan-to‘g‘ri ishlatiladigan o‘g‘itlar, uz navbatida, oddiy (bir yoklama).