Gistologiya, stitologiya va

usti pardasining bevosita ostida duksimon shaklga ega yosh 
xondrotsitlar joylashadi. Perixondr tog‘ay to'qimasining o ‘sishida 
va regeneratsiyasida muhim o ‘rin tutadi. Bundan tashqari, 
tog‘ayning hujayralararo moddasida qon tomirlar yo‘qligi uchun 
moddalar diffuziya yo‘li bilan tog‘ay usti pardalaridagi qon 
tomirlardan boradi. Tog‘ay usti pardasi yo‘q joyda (bo‘g ‘im 
tog'aylarida) oziq moddalar sinovial suyuqlikdan diffuziya yo‘li 
bilan kiradi. Tog‘ay hujayralararo moddasi kolloid bo‘lgani uchun 
suv va tuz o ‘tishi osondir. Tog‘ay oziqlanishining yomonlashuvi 
tog‘ay hujayralararo moddasida, ayniqsa, gialin tog‘ayida Sa! 
tuzlarining o ‘tirishiga olib keladi.
H ujayralararo modda. Hujayralararo modda - tolalar va 
asosiy moddadan tashkil topgan. Gialin tog‘aydaII tip kollagen 
(xondrin) toialar bo‘lsa, elastik tog‘ayda kollagen tolalar bilan bir 
qatorda elastik tolalar ham juda ko‘p. Xondrin tolalaming tuzilishi 
asl biriktiruvchi to‘qimanichg kollagen tolalarini eslatadi.
199

---

Kollagen tolalarning nur sindirish qobiliyati asosiy moddanikiga 
taxminan teng bo‘tgani uchun ular oddiy yorug‘lik mikroskopi 
ostida ko‘rinmaydi. Hujayralararo moddaning bo‘shliq devorlariga 
yaqin qismiari atrofidagi hujayralararo moddadan nurni kuchli 
sindirish qobiliyati biian farq qiladi. Bu qavat tog‘ay hujayralariga 
kapsula bo‘lib xizmat qiladi. Hujayralararo modda oqsillarga, 
lipidlarga, glikozaminoglikan va proteoglikanlarga boydir. 
Glikozaminogiikanlar asosan sulfatlangan b oiib , o ‘z ichiga xon- 
droitinsulfatiarni, keratin sulfatni va gialuron kislotasini oladi. 
Sulfatlangan glikozaminogiikanlar nofibrillyar oqsillar bilan