Gistologiya, stitologiya va

VI BO B
BIR IK TIR U V C H I TO 'Q IM A LA R  
T O G ‘A Y V A SUY AK TO 'Q IM A SI
Tog‘ay to‘qimasi biriktiruvchi to‘qimaning bir turi b oiib , 
tog‘ay hujayralaridan va hujayralararo moddadan tashkil topgan. 
Uning tarkibida 70-80% suv, 10-15% organik moddalar va 4- 7% 
mineral tuzlar bor. Organik moddalar asosan oqsil, lipid, glikoza- 
minoglikan va proteoglikanlardan iborat. Oqsillar ichida fibrillyar 
oqsillar (kollagen, elastin) va no fibrillyar oqsillami farq qilish 
mumkin. Tog “ay to‘qimasidagi glikozaminoglikan va prote- 
oglikanlar asosan hujayra oraliq moddasining asosiy moddasida 
bo‘ladi. Ular tog‘ay to‘qimasining fizik-kim yoviy xossalarini 
(zichligini yoki turgorini) belgilaydi.
T og'ay to‘qim asining hujayra elem entlari. Tog‘ay to'qima- 
sida 2 xil asosiy tog'ay hujayralari: xondrotsitlar va xondroblastlar 
(yoki xondroblastotsitiar) farq qilinadi. Xondrotsitlar oval yoki 
yumaloq bo‘lib, hujayra yuzasida mikrovorsinkalar tutadi. 
Hujayralar hujayralararo rnoddadagi maxsus bo‘shliqlarda yakka- 
yakka yoki to‘p-to‘p bo‘lib joylashadi. T o‘p~to‘p bo‘lib- 
joylashgan hujayralar umumiy bo‘shliqda yotib bir dona bosh- 
lang‘ich hujayraning bo‘linishi natijasida hosil bo‘ladn. Bu to‘p 
hujayralar 
izogen gruppa
deb nomlanadi. Har bir hujayrada bitta 
yoki ikkita yadrocha tutuvchi yumaloq yadro bo‘ladi. Hujayraning 
sitoplazmasi bir oz bazofil bo‘lib, tor halqa shaklida yadro atrofini 
o ‘raydi. Hujayra organellari ko‘p emas. Rivojlanayotgan tog‘ay 
hujayralar sitoplazmasida ko‘p miqdorda mitoxondriyalar, Golji 
kompleksi va endoplazmatik to‘r joylashadi. Tog‘ay hujayralarini 
gistoximik usullar bilan o ‘rganilganda unda glikogen, lipidlar