Gistologiya, stitologiya va

NAYSIMON SUYAKNING GISTOLOGIK TUZILISHI
M a ’lum ki, naysim on su y ak d a an a to m ik jih a td a n d ia fiz va 
ep ifiz q ism lari tafo v u t etilad i. D iafiz qism i n ay sim o n shak ida 
b o ’lib. devori k o m p ak t qism d an tashkil topgan. K o m p ak t m oddasi 
esa 
bir-b iriga 
ju d a
ham
zich 
birlash ib 
ketg an 
suyak 
p lastin k alarid an tabhkil topgan (rasm 6.9). E p ifizlar esa tashki 
tom o n id an y u p q a k o m p ak t suyak bilan qo plan gan b o 'lib , ichki 
tom oni g ’ov ak m o d dadan tashkil topgan. S uyak tashq i tom o nid an
y u p q a birik tiru v ch i to 'q im a parda ya ni suyak usti y up qa pardasi 
(periost)
bilnn o 'ra lg a n .
K
b
e
11
I
Rasm 6.9. 
Plastinkasimon suyak to'qimasi (sxema).
1 - periost
(a -to la li qavat b -osteogen qavat)
2 - qon tom irlari
3 - nervlar
215

---

4 - endost
5 - tashqi plastinkalar qavati
6-teshib o ‘tuvchi kollagen tolalar
7-oziqlantiruvchi kanal
8 - osteogen qavat
9 - osteon
(e - m arkaziy kanal)
10-oraliq plastinka
11 - ichki plastinkalar qavati
1 2 -o ste o tsitla r
Suyak ichki kanali esa ju d a yupqa parda 
(endost)
 
bilan suyak 
k o ‘m igidan ajralib turadi. N aysim on suyakning kom pakt m odda- 
dan tuzilgan diafizida quyidagi qavatlar: 
tashqi umumiy suyak
plastinkalar sistemasi, osteonlar (Gavers) sistemasi 
va 
ichki
umumiy suyak plastinkalari sistemalari
 
tafovut etiladi. Tashqi 
suyak plastinkalar sistem asining qalinligi 4 -1 2 m km boMib, bir- 
biriga parallel yo‘nalgan bir kechla plastinkalar yig'ind isidan
iborat. Shunisi xarakterliki, bu plastinkalar suyakni tashqi lom oni- 
dan butunlay o ‘rab turadi, lekin plastinkalarning oxiri bir-biri 
bilan tutashm ay, ustm a-ust jo ylashib tugaydi. Bu qavatda teshib 
o 'tu v ch i kanallar ioylashib, ular orqali suyak usti pardasidan 
suyak ichiga qarab qon tom irlar o 'tad i. Bu kanallar