Gistologiya, stitologiya va

oziqlantiruv-
chi kanallar
 
b o ‘lib, o ‘z devoriga ega bo'lm aydi va 
Folkman
kanallari
 
deb ataladi. B undan tashqari, suyak usti pardasidan har 
xil burchak hosil qilib, suyakka tom on kollagen tolalarto/?/A
o'tuvchi tolalar
 
deb atalib, osteonlar qavatiga etib kelishi m um - 
kin.
S uyak devorining o ‘rta qavatini 
osteonlarhosU
 
qilib, ular 
k o m p ak t 
suyakning struktura birligm
 
oblanadi (rasm 6.9). 
O steo n lar ham plastinkalardan iborat b o ‘lib, ular konsentrik 
h alq alar sifatida qon tom irlam i o‘rab joylashadi. Osteon m arkazi- 
da qon to m irlar jo y lash ib, devori esa qalinligi 5 -2 0 m km bo lgan, 
b ir-birin ing ichiga kirgan silindrlar sistem asidan tuzilgan. O steon 
halqalarin i hosil qilgan palstinkalarning ossein tolalari o ‘z 
y o ‘nalish iga ega b o 'lg an i uchun suyakning b o 'y lam a va k o ‘nda-
216

---

lang kesm alarida plastinkalam i aniq ajratish m um kin. O steonlar 
bir-biriga zich tegib yotm aydi. balki ular orasida konsentrik halqa 
hosil qilm aydigan suyak plastinkalari joy lashadi. Bu plastinkalar 
oraliq
 
yoki 
interstitsial plastinkalardeb
 
nom lanadi.
N aysim on suyakning m arkazida endost bilan qoplangan suyak 
k o ‘migi kanali joylashib, u bilan osteon sistem asi oralig‘ida ichki 
um um iy suyak plastinkalari joylashadi. Bu plastinkalar sistemasi 
kom paki suyak m oddasi suyakko'm igi kanali bilan bevosita 
chegaralangan joylardagina yaxshi rivojlangan boMadi. Kom pakt 
m odda g 'o v a k modriaga o 'tad ig an joylarda esa ichki plastinkalar 
g 'o v a k m odda plastinkalariga davom etib ketadi.
N aysim on suyaklarda osteonlar suyakning uzun o ‘qiga parallel 
joylash ib , 
ular о zaro 
anastom ozlar orqali 
tutashadi. 
Bu 
anastom ozlar tashqi um umiy plastinkalarga kiruvchi kanallar 
singari qon tom ir saqlagani uchun oziqlantiruvchi kanallar deb 
nom lanadi. Osteon kanallaridagi qon tom irlar o ‘zaro bog'Ia- 
nibgina qolm av. ular suyak ko'm igi va suyak usti pardasining qon 
tom irlari 
bilan 
ham 
birlashganair. 
Suyak 
usti 
pardasida 
o^iqlanuruvchi qon tom irlar va nerv tolalari ham joylashgan. Bu 
erda mjelinli va m ielinsiz nerv tolalarining chigallari mavjud. 
Nerv tolalarining bir qismi qon tom irlar bilan tashqi umumiy 
plastinkalar orqali osteon kanaliga. u erdan esa suyak ko'm igiga 
etib boradi. Nerv tolalarnning bir qismi esa suyak usti pardasida 
erkin va kapsulaga o ’ralgan nerv oxirlarini hosil qiladi.